Het nieuws over openingen van nieuwe franchiserestaurants vliegt je om de oren. Maar welke foodservice-formules groeien het snelst? En welke brands leveren vestigingen in? Food Inspiration zette alle cijfers van de afgelopen tien jaar op een rij. Vorige week presenteerden we je de top 10 van grootste groeiers in foodservice. In dit artikel beschrijven we de formules die in de afgelopen 10 jaar vestigingen verloren. 

Het aantal formules dat in de afgelopen tien jaar in Nederland tientallen vestigingen verloor is beperkt. De groei bij horecaconcepten was, kortom, de afgelopen tien jaar groter dan het verlies. Toch waren er formules die locaties moesten afstaan. Dit zijn de formules die meer dan tien vestigingen inleverden sinds begin 2013.

1. La Place, -165 locaties

Na het faillissement van V&D begin 2016, nam Jumbo La Place over. Jumbo worstelde merkbaar met La Place, Vermaat Groep nam de exploitatie goeddeels over. De lockdowns leverden enkele extra sluitingen op. In totaal ging La Place van 218 naar 53 vestigingen, een verlies van 165 locaties. Bij de neerwaartse ontwikkeling moet wel worden aangetekend dat La Place in en rond V&D’s niet zelden meerdere uitgiftepunten had. Vorig jaar veerde La Place’s omzet weer wat op. En binnenkort neemt La Place intrek in twee HEMA’s. Met ruim 500 HEMA-winkels onder deels hetzelfde management, lijkt de potentie opnieuw enorm.

2. Délifrance, -106 locaties

Délifrance was in ons land voorheen primair een marketingconcept. De royale aanwezigheid met compacte bakery’s moest de naamsbekendheid van het Franse merkbrood vergroten. Zeven jaar geleden waren er alleen al in Esso-tankshops een kleine honderd Délifrance-corners te vinden. Ook was Délifrance present in Shell- en Texaco-pompshops. Er waren ooit 175 vestigingen in ons land. Tegenwoordig heeft Délifrance 69 outlets, waarvan 34 in-stores bij Kwalitaria en tankshops. Een verlies van 106 locaties.

3. Big Snack, -73 locaties

Groothandels worstelen met de actie- en franchiseformules die ze vanaf het midden van de jaren ’90 zijn gestart. Hoewel kortgeleden Sligro nog verkondigde dat Big Snack, sinds 1996 een actieformule voor cafetaria’s, weer moet groeien, lijkt de groothandel vooral zijn kaarten te zetten op Plaza als de primaire franchiseformule met toekomst. Big Snack ging in tien jaar van 108 naar 35 outlets.

4. Plaza, -58 locaties

'Cafetaria Plaza en Sligro zijn twee handen op één buik', staat er geschreven op de website van Plaza. Groothandels nemen afscheid van hun lossere soft-franchiseverbanden en actieformules en zetten koers richting hardere franchising. Het geldt voor cafetariamerk Plaza ook. Recent is een herstijling doorgevoerd. Tien jaar geleden verdubbelde het aantal Plaza’s nog dankzij een integratie met cafetariamerk Food Planet van een Friese groothandel. Plaza ging in tien jaar van 91 naar 33 outlets.

5. AnyTyme, -17 locaties

AnyTyme viert binnenkort zijn 25-jarige bestaan. Het aantal vestigingen loopt de laatste jaren echter terug. De frituur- en lunchformule van Hanos Groothandels trekt er echter hard aan om nieuwe deelnemers aan zijn concept te binden. Zo presenteert AnyTyme zich op de groothandelsvloer in Hanos-vestigingen en is het merk present op een franchisebeurs komende week. AnyTyme ging in tien jaar van 66 naar 49 outlets.

6. Douwe Egberts Café, -16 locaties

Ook wel DE Café genoemd. Het koffieconcept, soms gekoppeld aan spaarbonnen-winkels, leidt al een aantal jaren een kwakkelend bestaan. In 2011 nam DE’s moederbedrijf Coffee Company over, vijf jaar later sloot DE zijn eigen vestigingen. Inmiddels kocht Albron Coffee Company en houdt een Friese franchiser het Douwe Egberts Café in ere. De cafés gingen van 22 naar 6 outlets.

7. Snackpoint, -11 locaties

'Meer dan 90 vestigingen', staat er te lezen op de website van Snackpoint. Maar dat was ooit. Het leeuwendeel van de frituurzaken van dit merk, anno 1995, is van oudsher te vinden in Limburg. Snackpoint heeft inderdaad ver over de 90 outlets gehad. De actieformule timmert nog altijd onverdroten aan de weg met immer eigenzinnige acties, vaak samen met fabrikanten. Snackpoint ging in de afgelopen tien jaar van 85 naar 74 outlets.

8. BroodExpress, -11 locaties

BroodExpress is de formule met belegde broodjes van Ladage Beheer, het bedrijf dat vooral bekend is van de ambachtelijke frietzaken Bram Ladage. Tien jaar geleden vormde BroodExpress op sommige locaties een combi met de frietspeciaalzaak, maar ook waren er stand-alone outlets. BroodExpress is nu alleen nog te vinden in het Rotterdamse winkelcentrum Zuidplein. De formule ging van 12 outlets naar 1 outlet.

Cateraars grootste verliezer

Omdat we focussen op herkenbare horecaformules, zijn de cateraars niet vermeld. Maar zij zijn de grote verliezers van het coronatijdperk én de jaren daarvoor. Alleen al de grote drie van de contractcatering verloren sinds begin 2013 samen ongeveer 1.100 bedrijfsrestauratieve locaties. Sodexo, Compass en Albron zijn zelfs niet eens de grote drie meer: Vermaat Groep ging hen voorbij.

Twijfelgeval op het snijvlak van foodservice en foodretail is Bakker Bart. Op sommige locaties is de bakkerij vermengd met horeca en takeaway voor dadelijke consumptie. Bakker Bart ging van 189 naar 145 locaties in tien jaar, oftewel: minus 44, en zou daarmee op de 5e plek komen in bovenstaande lijst als we de blurringformule meetellen in deze foodservice-klassering. 

Onrust en cafetaria’s

Het dominante beeld in de top 8 is: afhankelijkheid van derdenpartijen én bedrijfseconomische onrust doen een merk geen goed. La Place ondervond de gevolgen van het faillissement van V&D, Délifrance verloor een sterke positie als bakery bij Esso. Bovendien ging en passant de masterfranchiser voor de Benelux failliet. Verder zijn de dalingen bij cafetariaformules opmerkelijk. Er liggen verschillende oorzaken aan ten grondslag. Maar de belangrijkste is wel deze: de frituurbranche is als geheel al langere tijd geen solide groeibranche meer.

Afhakers en tankbakery's

Binnen het cafetariasegment vinden we overigens ook de meeste afhakers. De nodige groothandelsformules, soms ook smalend ‘stickerplakkers’ genoemd, bestaan niet meer. Of ze werden geïntegreerd met andere merken: zo ging Smulwereld (37 outlets begin 2013) op in Kwalitaria. De afgelopen jaren verdween ook AC Restaurants van het toneel (17 vestigingen tien jaar geleden), terwijl Humphrey's en Shabu Shabu minder restaurants onder hun paraplu hebben.

Daarnaast verdwenen de nodige shops bij tankstations. Dit komt vooral doordat het aantal onbemande tankstations de afgelopen tien jaar groeide. Met elektrische auto’s in opmars, lijkt ook de tankbakery net als de cafetariabranche geen groeiformule voor de toekomst.

---

Dit is het tweede deel van een driedelige serie. Volgende week: waar houdt het op en wat is de groeipotentie van bestaande formules? Het eerste deel belichtte de grootste groeiers. Reageren? Dat kan altijd: info@foodinspiration.nl.