Kees en Emmeke Huizinga wonen zo’n tweehonderd kilometer ten zuiden van Kyiv, samen met hun dochters. Ze hebben een groot boerenbedrijf van ongeveer 15.000 hectare, 2000 koeien en 400 varkens. Kees verbouwt onder meer tarwe, gerst, suikerbieten, komkommers en uien. Er werken 400 mensen op de boerderij: de omzet is jaarlijks 35 miljoen euro.

Twintig jaar geleden zijn ze vanuit Nederland verhuisd naar Oekraïne, het land dat de graanschuur van de wereld wordt genoemd. Nu rammelen de ramen en deuren van de boerderij omdat er even verderop bommen vallen. Kees vangt vluchtelingen op in zijn boerderij: zijn vrouw en kinderen zijn gevlucht naar Nederland. 

Rusland heeft ons allemaal aangevallen, schrijft Kees in zijn blog en hij waarschuwt voor een mondiale voedselcrisis als de boeren in zijn land niet meer kunnen produceren. Hij schrijft: “Dit is mijn pleidooi, van een nederige boer in Oekraïne tot de mensen van de wereld: vraag alstublieft uw regeringen om deze roekeloze oorlog te stoppen, gelanceerd door die wrede en op macht beluste autoritair, Vladimir Poetin. Oekraïne heeft niets gedaan om dit lot te verdienen. Sinds het einde van Koude oorlog en het uiteenvallen van de Sovjet-Unie hebben we ernaar gestreefd in vrede en harmonie te leven met de bredere gemeenschap van naties. We hebben geprobeerd een beschaafde democratie te ontwikkelen. Hoewel we nog een lange weg te gaan hebben, hebben we grote vooruitgang geboekt. Ik heb geprobeerd mijn deel te doen. Als boer ben ik natuurlijk ver verwijderd van de machtshallen. Ik beoefen geen staatsmanschap of doe geen diplomatie. In een agrarisch land als Oekraïne is het echter mijn taak om mijn land en de wereld te voeden.”

Indrukwekkende woorden van een Nederlandse boer in Oekraïne. Wat zijn blog mij vooral toont is hoe ver je als machthebber verwijderd kan raken van het gewone leven. Van een boer die de liefde van zijn leven vindt, die met hard werken een mooi bedrijf opbouwt, een fijne toekomst wil voor zijn kinderen, die zo gezond mogelijk oud wil worden, in vrede en voorspoed met zijn buren. 

Tsaar Poetin

Tsaar Poetin is opgestegen. Hij heeft gruwelijk last van het Icarus-effect; omringd door een trouwe kliek van gelijkgestemde Russische jaknikkers is Poetin in zijn eigen grootsheid gaan geloven. Hij neemt zichzelf ongehoord serieus, exploreert steeds donkerder diepten van zijn gekrenkte ziel en heeft deze ‘dark side’ uiteindelijk vertaald in de geopolitieke verkrachting en slachting van Oekraïne.

Vladimir Poetin, 69 jaar, is niet de rationele strateeg die we dachten die hij was, de koele schaker die zijn hand niet zou overspelen. Poetin blijkt paranoïde en megalomaan. Met zijn KGB verleden horen achterdocht en wantrouwen bij hem als een pin bij een granaat. Zijn waarneming van de werkelijkheid is zo verwrongen dat hij zich identificeert met een historische opdracht de Russische trots en invloedssfeer in Europa te herstellen. 

De schoft in hem is vrijgekomen omdat niemand hem meer tegenspreekt. De oppositie heeft hij onschadelijk gemaakt door vergiftiging, opsluiting en bedreiging. Omringd door ministeriële schoothondjes en een giftige kliek van bevoorrechte miljardairs bouwde hij langzaam maar zeker aan zijn plan. Hij is verblind door zijn trouwe volgelingen die hem de slechtste dienst hebben bewezen die er is: de leugenachtige lippendienst. Hij duldt geen tegenspraak en heeft zo de veelstemmigheid die leidt tot matiging en wijsheid vernietigd.

Poetin is in de greep van zijn eigen historische fantasie gekomen. Een fantasie die zo ver afstaat van wat het Oekraïense volk wil, dat het niet anders dan verkeerd voor hem kan aflopen. Hij zal ten onder gaan, vroeg of laat. En verbittering zal hem ten deel vallen. Net als in het Grieks mythologische verhaal van Icarus vliegt Poetin te dicht bij de zon. Het zal de was van zijn zelf gefabriceerde vleugels laten smelten en hem ter aarde doen storten. De vraag is wanneer hij zijn Waterloo vindt en tegen welke prijs.

Voedseltekorten

En de prijs die betaald wordt is immens. Niet alleen de Oekraïners lijden, ook zijn eigen Russische bevolking – uitgezonderd de kleptocraten en oligarchen waarmee hij omringd is – komt aan de beurt. De spaarcenten van de burgers verdampen in rap tempo door de hyperinflatie van de roebel. De internationale handel stopt, bedrijven vallen massaal om, massawerkloosheid en voedseltekorten doemen op aan de horizon. De protesten in de straat zullen toenemen, net als de onderdrukking ervan door de gehate politie- en veiligheidsdiensten. En als de rijen voor de Russische winkels oneindig lang worden, groeit de woede van de bevolking over Poetins onzinnige militaire actie. Het is Poetins oorlog, niet die van de meeste Russen.

Ook van buiten Rusland is de pressie enorm. De internationale gemeenschap heeft zich verenigd in afschuw. De sancties tegen Rusland zijn breed en ongekend streng. Met grote snelheid wordt de militaire aanwezigheid in Europa in de hoogste staat van paraatheid gebracht. Met grote spanning zal worden gekeken naar de volgende stap van het Kremlin. Volgt er agressie richting de Baltische staten? Is de analyse die het Kremlin maakt van de wereld zo verstoord dat ze het wagen een NAVO-land te attaqueren? En welke gevolgen gaat dat hebben?

En waarom is de Russische leider gekrenkt? Poetin is boos op het westen dat in 1989 de belofte heeft gedaan met de NAVO niet naar het oosten uit te breiden. Alsof de wereld nog steeds verdeeld wordt tussen Moskou en Washington en de rest zijn mond moet houden. De essentie van democratische landen is dat de bevolking zelf kan kiezen van welke club ze lid willen zijn. Zijn het naties die vernietigd moeten worden, omdat - in het geval van Oekraïne - ze liever lid zijn van de NAVO en de EU, dan ze zin hebben in een gedwongen huwelijk met Rusland? Moet boer Kees Huizinga daarom zijn levenswerk in rook zien opgaan? 

600 miljoen mensen

Het Kremlin wil de toekomst herscheppen naar een verleden dat niet meer bestaat. We hebben dit reactionaire verlangen eerder gezien in Groot-Brittannië waar de jonge generaties massaal gestemd hebben tegen Brexit. We zagen het bij Donald Trump met zijn reactionaire kijk op de grootsheid van de Verenigde Staten, en nu dus deze bejaarde KGB-kliek die de wereldkaart opnieuw wil intekenen zoals ze ooit op de middelbare school hebben geleerd. Vooruitgang is blijkbaar moeilijk te verteren als je ouder wordt. 

Kees Huizinga wil op zijn boerderij blijven. Twintig jaar geleden kocht hij 800 hectare. Nu heeft hij er 15.000. Net als Kees zijn de boeren in Oekraïne erin geslaagd de twee laatste decennia de productie te verviervoudigen. Het land is de op een na grootste producent van gerst in de wereld, de op twee na grootste producent van maïs en wereldleider als producent van aardappelen. Oekraïne kan jaarlijks 600 miljoen mensen voeden. 

Wat is daar toch mis mee Vladimir Poetin?