Depressief door je dieet

Onze darmflora - of microbioom - is een belangrijke indicator van onze lichamelijke gezondheid. Maar wist je dat recente studies aantonen dat onze darmen - en dus ons dieet - ook van invloed zijn op onze geestelijke gezondheid? Kennis over het verband tussen onze darmen en hersenen staat nog in de kinderschoenen, maar nu er meer en meer bekend raakt, stijgt aantal foodbedrijven gespecialiseerd in gezonde darmflora. Wij bespreken vijf inzichten en trends over de toekomst van gut health.

Voeding beïnvloedt gevoelens

De Belgische bioinformaticus Jeroen Raes ontdekte dat onze darmflora niet alleen de lichamelijke gezondheid beïnvloedt. Ook onze mentale gesteldheid is gelinkt aan onze darmen. Samen met andere onderzoekers van de Katholieke Universiteit Leuven onderzocht Raes de uitwerpselen van 1.054 Belgen. De resultaten van het onderzoek werden in 2019 gepubliceerd in Nature. Wat blijkt: mensen die zich minder gelukkig of zelfs depressief voelen, missen bepaalde bacteriën in hun darmen. In een artikel in het NRC wijst Raes op drie mogelijke manieren voor hoe bepaalde darmbacteriën onze gemoedstoestand beïnvloeden: 

• De eerste theorie draait om ontstekingsreacties. Het is mogelijk dat er een verhoogd risico op darmontsteking is wanneer bepaalde bacteriën afwezig zijn. 
• De tweede theorie borduurt daarop voort en gaat ervan uit dat ontstekingen in de darm op de een of andere manier gekoppeld zijn aan ontstekingen in de hersenen.
• Een andere theorie is dat darmbacteriën in staat zijn bepaalde stoffen te produceren die onze hersenen beïnvloeden, zoals dopamine, serotonine, acetylcholine en gamma-aminoboterzuur - stoffen die zenuwcellen in onze hersenen gebruiken om met elkaar te communiceren. 

Depressie door je darmen

Al jaren wordt overgewicht genoemd als een van de grote risicofactoren voor de gezondheid voor mensen wereldwijd. Het kan namelijk hartziekten en diabetes veroorzaken. Depressie is echter een volksgezondheidsprobleem dat de laatste jaren ook niet meer kan worden genegeerd. Als de huidige cijfers rondom depressie doorzetten, zal depressie in 2030 tot de top drie van de wereldwijde ziektelast behoren. Volgens een nieuwe studie, gepubliceerd in The Lancet, lopen mensen met depressieve symptomen een aanzienlijk risico op chronische ziekten Onderzoekers wijzen daarom op het belang van behandeling van depressieve symptomen.

De studie die begin augustus 2022 werd gepubliceerd, toont aan dat depressieve symptomen kunnen worden beïnvloed door ons microbioom, maar op hun beurt kunnen depressieve symptomen ook leiden tot disbalans in de darmflora en andere ziekten in de darmen . Hoewel de studie zich richt het verband tussen depressie en langdurige chronische ziekten, is een kanttekening dat een gezonde darmflora, kan helpen bij het voorkomen van depressie en vice versa. 

Metabolical

Een bekende naam als het gaat om bewustwording over het effect van voeding op onze gezondheid is Robert H. Lustig. Lustig werd in 2009 bekend met zijn bestseller Sugar: The Bitter Truth, waarin hij de verbanden blootlegt tussen de overconsumptie van suiker en onze gezondheid. In zijn laatste boek, Metabolical, dat in 2021 werd gepubliceerd, kijkt hij verder dan alleen de consumptie van suiker.

Hij stelt dat voeding de enige tool is die we als mensen kunnen inzetten om biochemische veranderingen te beïnvloeden om onze gezondheid te verbeteren. Volgens Lustig behandelt de geneeskunde alleen de symptomen, niet de ziekten zelf. Om chronische ziekten te behandelen moet je je dieet veranderen. Lustig legt uit wat je moet eten op basis van twee criteria: bescherming van de lever, en voeding voor de darmen. Hij benadrukt dat als we ons eetpatroon niet op orde krijgen, dat chronische ziekten de vrije hand krijgen en de gezondheidszorg failliet zal gaan. 

Levend eten

Voedingsmiddelen die een positieve invloed kunnen hebben op onze gezondheid, zijn gefermenteerde producten. Maar wat zijn gefermenteerde producten ook alweer? Simpel gezegd zou je kunnen stellen dat fermentatie plaatsvindt wanneer eten aan het rotten is. In wetenschappelijk jargon is fermentatie een metabolisch proces dat chemische veranderingen in organische substraten teweegbrengt door de werking van enzymen. In feite wordt voor gefermenteerd eten een breed scala aan verschillende methoden gebruikt om producten op een gecontroleerde manier te laten rotten. Bacteriën die vrijkomen bij fermentatie worden ook wel probiotica genoemd. Probiotica zijn goed voor je darmen omdat ze schadelijke darmbacteriën te onderdrukken.

Er is onderzoek gedaan naar de manier waarop gefermenteerd voedsel onze gezondheid beïnvloedt. Een studie die werd gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Cell, had als doel uit te zoeken welke impact gefermenteerd eten heeft op de darmen en ons immuunsysteem. De studie onderzocht hoe een dieet met veel gefermenteerd eten zich verhoudt tot een gezond dieet met veel  fruit, groenten, bonen en andere vezelrijke voeding.

Voor de studie werden 36 volwassenen verdeeld in twee groepen. De ene groep kreeg de opdracht om vezelrijke en plantaardig te eten, terwijl de tweede groep werd gevraagd om veel gefermenteerd voedsel te eten. Na een periode van tien weken vertoonde geen van beide groepen significante veranderingen in de algemene gezondheid van hun immuunsysteem. Maar de groep die een dieet had gevolgd met gefermenteerd eten, had wel een aanzienlijke vermindering van 19 ontstekingscomponenten in de darmen. De onderzoeksresultaten wijzen er dus op dat gefermenteerd voedsel waardevol kan zijn voor een gezonde darmflora.

Opvallend was wel dat slechts 5 procent van de nieuwe microben die in de darmen werden aangetroffen van de groep met een dieet van gefermenteerd eten, ook daadwerkelijk rechtstreeks afkomstig waren van gefermenteerde voeding die ze aten. In een artikel in de New York Times zegt Justin Sonnenburg, professor in de microbiologie en immunologie aan de Stanford University, dat er verschillende verklaringen kunnen zijn: "Ik denk dat er ofwel laag-niveau microben waren onder het detectieniveau die opbloeiden, of dat de gefermenteerde voedingsmiddelen zorgen voor snelle rekrutering van andere microben in de darmen. 

Hoewel de resultaten van het onderzoek nog niet precies kunnen aantonen hoe gefermenteerd eten zorgt voor een gezondere darmflora, weten we wel fermentatie al eeuwen wordt gebruikt. Fermentatietechnieken zorgden ervoor dat voedsel kon worden bewaard, zodat er genoeg gevarieerd eten was in de winter en in tijden van schaarste. Gefermenteerd eten is "levend" enneemt verschillende vormen aan. De micro-organismen die in gefermenteerd eten leven, produceren tijdens dat proces voortdurend verschillende voedingsstoffen.

De opkomst van mood food

In 2021 signaleerde veranderingspsycholoog en trendwatcher Herman Konings de opkomst van 'moodfood'. Volgens Koning neemt het blinde geloof in veelbelovende 'revolutionaire' dieetrages af en het bewustzijn omtrent de positieve invloed van bacteriën op onze gezondheid groeit. “We kunnen de ontplooiing van een gut health-markt verwachten met wetenschappelijk onderbouwde bacteriële producten op maat.” De voorspelling van global Markets Insights dat dat de globale markt voor probiotica in 2024 zal groeien tot een wereldmarkt van meer dan 66,5 miljard euro, onderstreept zijn punt.

Amerikaanse biotechstarters als Ixcela en Thryve dumpen alvast het one-size-fits-all-paradigma en stellen consumenten in staat de gezondheid van hun microbioom op te volgen, te onderhouden en te verbeteren met probiotica. Hiervoor schrijf je in op een abonnementsformule, waarna je een testkit ontvangt, een druppeltje bloed moet prikken en terugzenden om enkele dagen later het zogenaamde Internal Fitness Profile – de identiteitskaart van je darmmicrobioom – te vernemen. Van dan af krijg je maandelijks ook een zwik gepersonaliseerde voedingssupplementen en elke drie maanden een nieuwe – opgelet voor de tongbreker – postorderbloedprikkit ter opvolging.

Lees hier het hele artikel van Herman Konings over mood food »

Konings: “Consumenten zullen steeds meer op zoek gaan naar gepersonaliseerde voedingsdiensten die zowel inzicht als praktische aanbevelingen kunnen bieden. En dan moeten we die ‘voedingsdiensten’ kamerbreed interpreteren: niet enkel de diëtist of reformconsulent, maar juist ook de snackproducent, mixologist of pizzabakker.” Kortom, roept Konings op aan alle foodprofessionals:  “Laat de moodprofessional in u wakker!”