Voedingssupplementen zijn trendy. Loop een drogisterij binnen en je zult waarschijnlijk een heel gangpad vinden dat gewijd is aan probiotica. Toch is nog niet bewezen dat al deze probiotica in poeders en pillen even goed werkt. Misschien kunnen we beter gefermenteerd voedsel eten?

"We moeten streven naar adequate voeding in plaats van te rekenen op supplementen," zegt Dr. Fang Fang Zhang, universitair hoofddocent epidemiologie aan de Friedman School of Nutrition Science and Policy aan de Tufts University, in een artikel in de New York Times. 

Meer dan alleen kombucha

Voedingsmiddelen die een positieve invloed kunnen hebben op onze gezondheid, zijn gefermenteerde producten. Dat komt omdat deze een grote hoeveelheid probiotica bevatten. Maar wat is gefermenteerd voedsel ook alweer? Veel producten die we dagelijks consumeren, zoals koffie, kaas en brood, zijn gefermenteerd. Al duizenden jaren vertrouwen mensen op fermentatie om eten te bewaren en ervoor te zorgen dat er voldoende variatie is in tijden van schaarste. In feite kun je bijna alles fermenteren, van fruit en groenten tot zelfs vlees, zoals salami. 

Wat is fermentatie?

Fermentatie komt niet alleen de houdbaarheid en smaak ten goede. De oude technieken helpen ook om producten te maken die gezond zijn. Maar voordat we daarop ingaan, nog even; wat is fermentatie nou precies. Simpel gezegd, fermentatie vindt plaats wanneer eten rot. De wetenschappelijke omschrijving: fermentatie is een metabolisch proces dat chemische veranderingen in organische substraten veroorzaakt door de werking van enzymen.

Probiotica in voedsel

In feite wordt voor gefermenteerd eten een breed scala aan verschillende methoden gebruikt om producten op een gecontroleerde manier te laten rotten. Bacteriën die vrijkomen door fermentatie worden ook wel probiotica genoemd. Probiotica zijn goed voor je darmflora. Een gezond microbioom helpt ons om voedsel te verteren, zorgt voor een goede gezondheid en heeft zelfs invloed op onze mentale gezondheid. Elk type gefermenteerd voedsel heeft zijn eigen unieke bacteriën, elk met verschillende functies. Er zit dus verschil in hoe gezond bepaalde gefermenteerde producten zijn.

Zuurkool als superfood

“Neem bijvoorbeeld zuurkool; om dit te maken wordt er zout toegevoegd aan witte kool. Hierdoor kan de melkzuurbacterie als enige overleven. Deze bacterie zet suikers om in melkzuur, een belangrijke stof voor je darmen”, zegt fermentatie-expert Christian Weij, op de website van de Maag Lever Darm Stichting. 

Op de website van de stichting wordt de goede werking van gefermenteerd eten als volgt uitgelegd: De levende 'goede' bacteriën uit gefermenteerd voedsel veroveren een plekje in de darm. Zij helpen om je voedsel af te breken en je darmen gezond te houden. Door al deze 'hulptroepen' worden meer plekjes in de darm bezet door goede bacteriën, waardoor er geen 'kwade' bacteriën op die plekken kunnen gaan wonen. 

Wetenschappelijk onderzoek

Recent onderzoek dat werd gepubliceerd op het wetenschappelijke platform Cel, toont ook aan dat gefermenteerd eten een goede invloed heeft op ons microbioom. Het onderzoek had als doel om erachter te komen welke impact gefermenteerde voedingsmiddelen hebben op de darmen en het immuunsysteem.

Voor de studie splitsen de onderzoekers 36 gezonde volwassenen in twee groepen. De ene groep kreeg de opdracht om vooral vezelrijk plantaardig voedsel te eten. De tweede moest veel meer gefermenteerd voedsel eten. De onderzoeksresultaten geven aan dat gefermenteerd voedsel waardevol kan zijn bij het tegengaan van de verminderde microbioom diversiteit en ontstekingen, die ontstaan bij overconsumptie van ultra processed food.

Levend eten

Opvallend in het onderzoeksresultaten is dat slechts 5% van de nieuwe microben in de darmflora, direct afkomstig waren van het voedsel dat mensen eten. Een verklaring volgens de onderzoekers kan zijn, dat de microben uit gefermenteerd eten goed zijn in het aantrekken van nieuwe micro-organismen. Dat klinkt logisch als je bedenkt dat gefermenteerd voedsel 'levend' is en constant blijft veranderen. Gefermenteerde producten nemen naarmate de tijd vordert verschillende vormen aan. De micro-organismen die ze bevatten, produceren tijdens het ‘rottingsproces’ constant veel nieuwe voedingsstoffen.