Het buitengewone verhaal van een Italiaans-Braziliaanse chef op de Galapagos eilanden

Af en toe kom je een verhaal tegen dat zo buitengewoon is dat het bijna niet waar kan zijn. Dit geldt voor het levensverhaal van Luciana Bianchi, een Italiaans-Braziliaanse chef-kok, een schrijver, een journalist, een voedselcriticus, een leraar, een ondernemer en een pleitbezorger voor een duurzamer voedselsysteem. Nadat ze eerst in verschillende landen over de hele wereld heeft gewerkt en gewoond, is ze nu geland op het eiland San Cristobal, Galapagos. Haar leven is volledig gewijd aan haar liefde voor eten. Een opmerkelijk verhaal over kok worden tegen alle verwachtingen in, je unieke talenten ontdekken en doorzetten ondanks tegenslag.

We doen het interview telefonisch. Luciana is bij de ingang van haar restaurant gaan zitten om betere wifi-ontvangst te hebben. Vogels en zeeleeuwen zingen op de achtergrond. Ik was nogal naïef toen ik voorstelde om een ​​online videogesprek te organiseren. “De internetverbinding is hier niet stabiel”, waarschuwde ze me. “Maar ze zijn ermee bezig. Over een paar maanden moet er supersnel breedbandinternet beschikbaar zijn op het eiland. Dat wordt een openbaring. Het moet een geweldige ervaring zijn om aan een film op Netflix te kunnen beginnen en nog dezelfde dag weten hoe het afloopt”, lacht ze. Een paar minuten onderweg in ons gesprek valt de verbinding uit. "Maak je geen zorgen, dit gaat een paar keer gebeuren." Luciana is er duidelijk aan gewend. Elke keer dat de verbinding opnieuw tot stand komt, gaat ze precies verder waar ze in haar verhaal was gebleven. Voorzichtig om de connectie niet te verstoren, laat ik haar gewoon vertellen. En zo praat ze ruim een ​​uur over haar ongewone levensreis en haar ambities voor Galapagos.

Het concept van een chef-kok

Luciana is geboren en getogen in Brazilië. Haar moeder is Braziliaans, haar vader heeft Italiaanse roots. “Ik kom uit een familie waar iedereen van eten houdt. Ik prijs mezelf gelukkig dat ik al op zeer jonge leeftijd omringd werd door mensen die waarde hechten aan eten, drinken en gastronomie.” Terwijl ze opgroeit, ontwikkelt Luciana een liefde voor gastvrijheid. “Ik hou ervan om etentjes te geven en mensen bij mij thuis uit te nodigen. Zelfs als kind nodigde ik mijn vriendinnen al uit voor taart en thee.”

Rond haar 16e was Luciana – zoals zoveel tieners van haar leeftijd – ‘een beetje verloren’. “Net toen ik moest beslissen wat ik wilde gaan doen als carrière. Van mij werd verwacht dat ik advocaat, arts of ingenieur zou worden.” Luciana’s familie stond erop dat ze zich aanmeldde voor de universiteit, om in ieder geval iets te studeren dat later nuttig zou kunnen zijn. En dus studeert ze een tijdje bedrijfskunde en werkt ze bij een staatsbank. "Maar ik was erg ongelukkig."

"Ik besloot een carrière in de keuken na te streven en chef-kok te worden. Iets wat in die tijd hoogst ongebruikelijk was." Een chef-kok was iets dat in het begin van de jaren 80 bijna niet bestond in Brazilië. Je had Paul Bocuse en andere bekende Franse chef-koks die bekendheid genoten, maar zij kwamen uit een strikte lijn van traditie. In Brazilië hadden mensen in de midden- en hogere klasse meestal personeel in huis die voor hen kookten. “Iedereen had een kok, dus waarom zou je een chef nodig hebben? Ze begrepen het concept van een chef-kok simpelweg niet.” Haar familie was het aanvankelijk niet eens met haar keuze. "Ze zeiden tegen me dat ik moest stoppen met die onzin en lekker voor mijn vrienden moest blijven koken als ik dat zo leuk vond." Maar Luciana – altijd al een beetje een rebel – volhardde in haar besluit. Ze startte met het volgen van kookcursussen en bezocht gastronomiescholen. “Ik ben altijd een workaholic geweest. Dus ik besloot elke kans te grijpen en alles te doen wat nodig was om chef-kok te worden.” 

“Vanaf die dag kon ik niet meer slapen zonder aan koken te denken. Ik raakte volledig geobsedeerd door mijn carrière”

Een life-changing kookboek

“Het was Luciana’s 24e verjaardag, toen een vriendin haar een boek cadeau deed. “Dit boek heeft mijn leven totaal veranderd.” Het was het boek White Heat van Marco Pierre White. Het boek was baanbrekend toen het voor het eerst verscheen in 1990. Het veranderde echt de manier waarop mensen naar gastronomie keken. Fotograaf Bob Carlos Clarke heeft fantastisch werk geleverd door Marco in zijn keuken te portretteren. “Ineens ging het plafond open. Het liet zien dat je om een goede ​​chef-kok te zijn, niet hoefde te lijken op of te doen als de oudere generatie klassieke Franse chef-koks. Marco Pierre White liet een heel ander beeld zien. Hij was zo sexy en hij was een rebel net als ik. Op de foto's droeg hij een schort, dezelfde outfit als die van een leerling. Ook al zou hij later drie Michelinsterren verdienen, zijn hele leven heeft hij deze open houding ten opzichte van leren behouden. Het was een verademing. Ik was al begonnen met werken in restaurants, maar toen wist ik het zeker: dit is wat ik wilde. Vanaf die dag kon ik niet meer slapen zonder aan koken te denken. Ik had geen enkele andere interesses in het leven. Ik raakte geobsedeerd door mijn carrière.”

Het is een mannenwereld

Ondanks eerder gebrek aan steun en motivatie was Luciana niet helemaal voorbereid op hoe moeilijk de route zou worden. “Chef-kok was geen beroep dat men geschikt vond voor een vrouw. Dus dat was een probleem. Gastronomie bleek echt een mannenbolwerk te zijn en ze waren aanvankelijk niet geneigd om mij toe te laten in hun kringen. Gelukkig heeft mijn vader me opgevoed tot feministe. Hij leerde me om nooit te stoppen met vechten voor mijn plek, alleen maar omdat iemand je vertelt dat je iets niet kunt.” En dus begon Luciana haar weg omhoog te vechten binnen de keuken. 

Tegen die tijd was ze naar Italië verhuisd om International Business te studeren en daar te werken. Europa beloofde haar betere kansen te bieden. Toen haar vriend besloot om voor zijn studie naar Duitsland te verhuizen, volgde ze hem daarheen. “Zodra ik aankwam, kwamen er nieuwe obstakels op mijn pad. Ik was niet alleen een vrouw, ik was nu ook een buitenlander in een land waar ik de taal niet verstond of sprak. Dat was een van de moeilijkste dingen die ik ooit heb meegemaakt. Duitsland was in die tijd een zeer vijandig land voor een buitenlandse vrouw die chef-kok wilde worden.”

Maar het was niet allemaal kommer en kwel. Luciana had het geluk om onderweg een aantal geweldige mensen te ontmoeten. “Ik raakte goed bevriend met een aantal geweldige chef-koks, en één van hen stelde me voor aan een beroemde chef-kok in Duitsland. Die zei me dat ik harder moest vechten, omdat ik net als hij de underdog was: hij was homo en zijn strijd om gerespecteerd te worden, was vergelijkbaar met mijn strijd om als vrouw geaccepteerd te worden. Hij werd een rolmodel voor mij." Op zoek naar manieren om haar vaardigheden te verbeteren, bood Luciana aan om gratis te werken bij een aantal van zijn evenementen, gewoon voor de leerervaring. "Hij gaf me enorm veel kansen en – hij was een echte gentleman – was steeds heel eerlijk en fair tegen me. Hij kon me niet betalen, maar was ontzettend onder de indruk van mijn werk en dus beloonde hij me door zijn kookboek en een aanbevelingsbrief te geven. En met die brief opende hij eigenlijk alle deuren."

Een schrijvende kok?

Luciana komt uit een familie van getalenteerde schrijvers. Al op jonge leeftijd deed ze mee aan schrijfwedstrijden. Terwijl ze langzaam voet aan de grond kreeg in de professionele keuken, werd ze bij toeval ghostwriter voor kookboeken. Het begon met één boek. Maar van het ene project kwam het andere, en al snel verspreidde het nieuws zich onder chefs dat er een vrouw was die kon helpen met het schrijven van je kookboek. “In ongeveer 12 jaar heb ik meer dan 18 kookboeken geschreven. Ik vond het erg leuk, totdat op een gegeven moment een van de boeken een bestseller werd. Dat was fantastisch natuurlijk, maar ik voelde me gefrustreerd omdat ik gebonden was aan mijn contract en aan niemand mocht vertellen, zelfs niet aan mijn familie, dat ik de schrijver was. Dat is hoe het werkt in die business, ik had verder niets te klagen. De uitgevers behandelden me goed en het betaalde goed, maar vanaf dat moment besloot ik dat ik alleen nog als (co-)auteur wilde werken, zodat mensen wisten dat ik degene was die deze boeken schreef.”

Na deze beslissing kwamen er al snel nieuwe kansen op haar pad. Luciana begon artikelen te schrijven voor tijdschriften. Al snel werkte ze tegelijkertijd voor 12 verschillende publicaties over de hele wereld. “Mensen begonnen mij een chef-journalist te noemen. Ik geneerde me daarvoor omdat ik helemaal niet was afgestudeerd in de journalistiek. Dus dwong ik mezelf om dat hiaat in mijn curriculum te dichten met passende cursussen, en trad toe tot het gilde van food writers in het Verenigd Koninkrijk.”

“Mensen trekken soms hun wenkbrauwen op als ik ze vertel over alle verschillende dingen die ik doe. Mijn verhaal is vergelijkbaar met dat van zoveel zielen die rusteloos zijn. Mensen die van veel verschillende dingen houden en soms het gevoel hebben dat de maatschappij hen dwingt om maar voor één ding te kiezen. Ik doe daar niet aan mee. Ik kies ervoor om gastronomie in 360 graden te beoefenen. Voor mij zijn gastvrijheid, koken, wetenschap en schrijven allemaal onlosmakelijke aspecten van mijn beroep. Uiteindelijk zou ik nooit tevreden kunnen zijn, als ik alleen zou koken, of alleen door te schrijven.”

“Uiteindelijk zou ik nooit tevreden kunnen zijn, als ik alleen zou koken, of alleen door te schrijven”

Een talent voor het ontdekken van talent

Naarmate ze meer ervaring opdeed, bereikte Luciana opnieuw een keerpunt in haar carrière. Mensen begonnen haar te vragen voor lezingen over gastronomie. Ze werd uitgenodigd om docent te worden aan het Basque Culinary Center in Spanje, en ook aan de University of Gastronomic Sciences in Italië. Voor Luciana is onderwijs de ultieme manier om mensen te empoweren: een manier om de wereld ten goede te veranderen. En dus besloot ze dat onderwijs vanaf dat moment een groter aandeel van haar dagelijks leven moest gaan worden. “Ik ben gewoon met een aantal projecten gestart waarin onderwijs een dominante rol speelde. Het deed me beseffen dat dit mijn persoonlijke unieke talent is: talenten ontdekken en deze talenten motiveren en begeleiden. Dat was een cruciaal besef. Om te kunnen zeggen: ik ben een goede kok, ik ben een goede schrijver, maar ik ben verdomd goed in het herkennen van talenten en hen te ondersteunen om hun volledige potentieel te bereiken.”

“Doordat ik mijn weg al kende in de wereld van persrelaties en uitgeverijen, gaf dit me een geweldige kans om chef-koks op nieuwe manieren te ondersteunen. Ik begon mijn chef-vrienden te helpen bij het optimaliseren van hun menu's, te adviseren over hun boeken, en ze te helpen doorgronden wat de pijnpunten waren in hun keukenoperatie. Chef-koks stelden makkelijk vertrouwen in mij, omdat ik zoveel liefde heb voor hun keukens, en zoveel respect voor hun werk. Uiteindelijk werd ik de food critic die hen voorbereidde op de echte kritiek. Ik leerde ze kritiek te ‘lezen’ door onderscheid te maken tussen ‘objectief’ en ‘subjectief’ commentaar. En elke keer als een bevriende chef een nieuw restaurant opende, was mijn geschenk aan hen om daar als een van de eerste heen te gaan en als eerste eerlijke maar opbouwende kritiek te geven.”

Tegen die tijd – 2002 – zag de lijst van World’s 50 Best Restaurants voor het eerst het levenslicht. De lijst begon als iets heel organisch, nogal anders dan wat het nu is. Het werd gestart omdat er iets ontbrak in de wereld van de gastronomie. Iedereen werd erkend voor perfectie, voor uitmuntendheid, voor luxe. Maar als een restaurant een meer gedurfd, modern concept koos of als een restauranteigenaar geen kristallen glaswerk of een maitre kon (of wilde) betalen, konden ze niet worden beloond voor hun inspanningen door de klassieke Franse lijsten. Dus de lijst van de 50 beste restaurants kwam om creativiteit te erkennen, visie te erkennen en mensen te erkennen die anderen beïnvloeden in hun werk.

“Die missie omarmde ik volledig. Samen met een andere schrijver waren we een paar jaar lang de belangrijkste bijdragers aan het World’s 50 Best-blog. Onbetaald maar met onuitputtelijke energie. Samen met een groep frequente gastro-reizigers werden we de groep missionarissen van de gastronomie die de nieuwe talenten over de hele wereld ontdekten en we deden wat wij dachten dat nodig was om deze beweging te ondersteunen. Het waren spannende tijden. Ik was veel op reis, meer dan 200 dagen per jaar, om chefs en restaurants over de hele wereld te bezoeken. De dingen die in die tijd gebeurden, hebben het landschap van de gastronomie veranderd. Tegenwoordig zijn de mensen op de World’s 50 Best-lijst beroemdheden. Voor mij zijn het gewoon mijn oude vrienden uit tijden dat ze nog niet herkend werden.”

"Ik zie lesgeven als een voorrecht"

Verdwaald raken 

Fast forward naar meer recente tijden. “In 2017 werd ik 50, en daarmee kwam het besef dat ik vanaf dat moment waarschijnlijk al langer leefde dan ik nog zou gaan leven. Dus ik voelde een drang om een ​​hoger doel te vinden in de dingen die ik aan het doen was.” Op dat moment besloot Luciana dat ze het onderdeel onderwijs een nog prominentere plaats wil geven in haar dagelijkse werk. “Ik leidde nog steeds een leven van veelvuldig reizen, restaurants bezoeken, artikelen schrijven en lezingen geven. Dus besloot ik minder te reizen en selectiever te worden in mijn openbare lezingen. Dat geldt ook voor mijn lessen.”

“Ik zie lesgeven als een voorrecht. Als leraar moet ik heel genereus zijn in het delen van mijn kennis, en begrijpen dat je net zoveel van je leerlingen leert als dat je ze leert. Mijn studenten brengen heel verschillende visies aan tafel. Ik provoceer ze graag, haal ze uit hun comfortzone. Ik ben niet het soort leraar dat ze precies vertelt wat ze moeten doen. Ik laat ze zich erg ongemakkelijk voelen. Elk schooljaar heb ik een aantal leerlingen – vooral uit Scandinavische landen – die zich in mijn eerste klas volledig gestrest binnenkomen en klagen dat ik ze geen materiaal heb gestuurd omdat ze graag voorbereid willen zijn op de klas. Maar ik wil niet dat ze zich voorbereiden. Ik wil dat ze als onbeschreven pagina’s aankomen. In mijn klas geef ik les over de Latijns-Amerikaanse cultuur. Ik heb het over mensenrechten. Ik spreek met hen over voedselzekerheid. Ze worden hun hele leven bestookt met nieuws, met clichés, met vooroordelen. Dus in het begin wil ik dat ze erg verloren zijn, dat ze dat allemaal los laten, en dan leer ik ze over de realiteit.'

Luciana refereert aan de tatoeage die ze op haar arm draagt. Het is een Spaans gedicht van haar favoriete Uruguayaanse auteur Eduardo Galeano. Het gaat over verdwalen en jezelf terugvinden. Het is eigenlijk haar levensmotto:

Our courage is born from our fears, 
and our certainties from our doubts,
dreams point to another possible reality, 
madness to another kind of reason. 
We discover things in places where we become lost, 
because it is necessary to get lost to find yourself again. 

Landen op de Galapagos-eilanden 

In 2016 werd Luciana uitgenodigd als spreker op een speciaal culinair evenement voor chefs in Ecuador. Ze werd gevraagd om te komen helpen om de ​​beweging van de moderne Ecuadoraanse gastronomie te motiveren en twee chef-koks mee te nemen die deze missie met hun eigen ervaring zouden kunnen ondersteunen. “Mijn doel was om koks te helpen meer te investeren in de lokale keuken en het potentieel van lokale producten te ontdekken. Maar belangrijker: trots zijn op hun eigen cultuur. In Europa was die beweging al zo'n 15 jaar eerder begonnen, maar in Ecuador kwamen ze net op dat punt. Ik nodigde Jefferson en Janaina Rueda uit om te komen. Hij was de nummer één chef-kok in Brazilië en beide runden ze populaire moderne restaurants in mijn land. Ik kon niemand bedenken die beter dan zij in staat was om deze jonge Ecuadoraanse chef-koks te inspireren.”

Er was een probleem met de data van het evenement. “De organisator belde me en zei dat het een maand zou worden uitgesteld. Voor ons was dat een zeer slechte timing, dus we vertelden hem dat we het niet konden halen en graag volgend jaar zouden komen. Maar de man raakte bijna in paniek en smeekte ons om te komen. ‘Kan ik iets voor je doen om van gedachten te veranderen?’, vroeg hij. En als grap vertelde ik hem dat als hij het voor ons kon regelen om Galapagos te bezoeken, we misschien zouden heroverwegen. Ik was ervan overtuigd dat dit nooit zou gebeuren, aangezien Galapagos het einde van de wereld is... Maar hij antwoordde: ‘Galapagos?! Geen probleem! Ik zal ervoor zorgen dat jullie drieën naar Galapagos kunnen reizen!'”

Mijn verloren broer

"Ik heb het aan Jefferson en Janaina verteld, en ze zeiden net: dit is een once in a lifetime kans. Laten we proberen onze andere afspraken te verplaatsen en ervoor gaan.” Dus gingen ze met z'n drieën naar Ecuador, deden hun werk op de conferentie en kwamen toen – november 2016 – voor drie dagen naar Galapagos. “We verbleven in het Golden Bay Hotel, het enige vijfsterrenhotel op het eiland dat net zijn deuren had geopend. Bij aankomst gebeurde er iets echt verbazingwekkends en onverwachts. We ontmoetten onze gastheer Pablo Mejia en het voelde alsof ik mijn verloren broer had gevonden. Het was alsof ik hem mijn hele leven kende."

Pablo was niet bekend met gastronomie, en wist ook niet veel van gastvrijheid. Zijn specialiteit was de bouw, want ze waren een familie van architecten. Na het overlijden van zijn vader besloten ze samen met zijn broers en zussen en moeder te investeren in een voor hen onbekend bedrijf om bij elkaar te blijven. "Ik had medelijden met hem. Hij was zo aardig, zo'n natuurlijke gastheer. Omdat ik al zoveel koks had geholpen, moedigden mijn twee vrienden me aan om Pablo te helpen. Slechts twee maanden later, in januari 2017, kon ik voor twee weken terugkeren. We behandelden het eigenlijk als een vriendelijk adviesproject om een ​​restaurant in ultra-speed aan te passen. Ik keerde terug naar het paradijs, maar had geen tijd om iets buiten te zien. We zaten gewoon 12 uur per dag samen aan tafel om alles voor elkaar te krijgen.”

Partners in crime

Aan het einde van de laatste dag keek Pablo naar Luciana en stelde haar de vraag die alles zou veranderen. Hij drong erop aan dat ze heel eerlijk zou zijn. “Hij vroeg me: beeld je in dat deze plek van jou is, zou je dan precies doen wat je me nu adviseert te doen? Of zou je dingen anders doen? Ik keek hem aan en vertelde hem de waarheid. Ja, ik zou het anders doen omdat ik meer ervaring heb. Ik bouw een vereenvoudigd model voor je, want over een paar uur moet je dit concept zonder mij kunnen draaien. Als ik de baas zou zijn, zou ik andere keuzes maken.”

"Hij vroeg me hoe ik het zou doen, en dus deelde ik mijn droomvisie van de plek. Ik zou graag een farm-to-table-restaurant willen doen. Ik zou een educatief programma ontwikkelen waar mensen professioneel worden opgeleid. Het wordt een opleidingshotel. Ik weet de exacte details niet meer, maar het was een voorproefje van wat we nu hebben. Voordat ik wist wat er gebeurde, vraagt ​​hij me om zijn zakenpartner te worden en om samen met hem aan deze droom te bouwen.” In het begin kon Luciana haar oren niet geloven. "Maar het was zo'n buitengewoon moment, en Pablo meende het heel serieus." Dus zetten ze zich allebei in om de mogelijkheden grondig te verkennen, om te kijken of ze het konden laten werken. “Ik ben een zeer strikt persoon in morele termen. Maar toen ik ontdekte dat we volgens dezelfde leidende principes leven, besloot ik de sprong in het diepe te wagen en zei ja tegen dit nieuwe avontuur.”

Galapagos behouden

Naarmate de plannen zich ontvouwden, besloten de twee om zich niet alleen op het hotel en restaurant te concentreren, maar om iets groters te creëren: duurzame gastvrijheid en duurzame gastronomie helpen introduceren op Galapagos. “We ontwikkelden het idee om van ons project een instrument voor conservering te maken. Simpelweg omdat we zoveel van Galapagos houden, willen we dit zo houden voor toekomstige generaties.”

Luciana en Pablo dienden een aanvraag in om een ​​stichting op te richten, want hoewel de hoofdactiviteit in Galapagos toerisme is, was er op dat moment nog geen sprake van ecologisch duurzaam toerisme. Het idee was om een ​​stichting op te richten die gastvrijheid en gastronomie kon koppelen aan duurzaamheid en natuurbehoud. “Er waren op deze eilanden geen professionele opleidingen voor gastvrijheid of gastronomie. En ik dacht, ik wil vrouwen en jongeren opleiden, zodat ze ook thuis milieuvriendelijker kunnen zijn. Ze zouden kunnen leren duurzamer te koken, afval te verminderen, en restaurant-, hotel- en personeelsleden zouden de CO2-uitstoot kunnen verminderen en voor de natuur kunnen zorgen om Galapagos te helpen redden door middel van hun baan.”

De twee ondernemers dachten dat het nog wel een paar jaar zou duren voordat ze de goedkeuring voor hun stichting zouden krijgen. Maar al na acht maanden krijgen ze een bericht van het ministerie van Milieu, waarin staat dat dit een van de belangrijkste stichtingen is die op Galapagos zijn geopend. "Ik dacht dat we genoeg tijd zouden hebben om een te leren hoe je een stichting moet runnen, maar het was leren door te doen". MUYU, ons farm-, forest- en sea-to-table restaurant, was het eerste proefproject van onze stichting." 

Zaaien en oogsten

MUYU opende in juni 2017, slechts een paar maanden nadat Luciana op het eiland aankwam. Vanaf het begin ging niets zoals gepland. In eerste instantie proberen ze hun concept samen met de lokale gemeenschap op te bouwen. Maar voor de lokale bevolking van de Galapagos-eilanden is het niet hun gewoonte om dingen samen te doen. Er zijn veel historische wonden, mensen zijn erg protectionistisch. Het is moeilijk om een ​​dynamiek die al aanwezig is te veranderen, dus moesten we het op een andere manier doen. We zien MUYU nu als een manier om de mensen uit de gemeenschap te empoweren. We hebben van ons project een incubator gemaakt. We helpen mensen groeien in ons restaurant, alsof het zaadjes zijn. En als de tijd daar is, verspreiden we de zaden. Ze komen naar ons, ze doen ervaring op en ze groeien. Zelfs als het mensen niet lukt om lang bij ons te blijven, helpen ze de missie te vervullen: omdat ze de volgende plek waar ze werken of wonen beter maken. Hier lees je alles over MUYU »

"Galapagos heeft mijn leven gered" 

Tegenslag in het kwadraat

Vanaf dat moment sloeg het noodlot toe. In 2018 begon Luciana pijn in haar borst te voelen. Intuïtief wist ze dat er iets ernstig mis was. Na een bezoek aan de beste artsen in Europa en Brazilië en na een lange reis van verkeerde diagnoses, ontdekken ze dat het borstkanker is. “Het was de slechtst mogelijke diagnose, met statistieken van ongeveer 25% overlevingskansen. Het was Galapagos dat in wezen mijn leven heeft gered. Deze missie die ik nog niet volbracht had, hielp me overleven. Ik kon de mensen van Galapagos niet in de steek laten nadat ik zoveel dromen in hun hoofd had gestopt. Dus in ruil daarvoor ga ik nu mijn hele leven wijden aan het behoud van deze plek.”

Luciana vocht negen maanden voor haar leven in een Braziliaans ziekenhuis. “Ik was net klaar met mijn behandeling en was teruggekeerd naar Galapagos toen de pandemie toesloeg. En de pandemie viel ons erg zwaar. Mensen hebben geen idee wat we hier hebben meegemaakt. Toen het vliegveld werd gesloten, kwam er geen eten het eiland binnen, we hadden het enge gevoel dat we zonder eten zouden komen te zitten. Na anderhalve maand in lockdown zagen we onze provisies kritiek laag worden. We moesten uit het niets eten maken. Werken met boeren die zero waste-projecten doen. We moesten toveren. Het beste maken van ieder product dat van de grond kwam, van elke gevangen vis.”

"De komende jaren werken we enkel om onze schulden af te betalen"

Hoop voor de toekomst

Het was psychisch, emotioneel en financieel erg zwaar. “We hadden 75 medewerkers die op ons rekenden en die lieten we niet in de steek. Onze beslissing om het bedrijf niet te sluiten en naar Quito te gaan en alleen terug te keren als de situatie beter zou zijn, heeft ons financieel geruïneerd.” Vooruitkijkend is de weg nog steeds hobbelig. “Elke dag zijn we nerveus, omdat we helemaal op het randje zitten. Als er nu iets gebeurt, komen we er niet doorheen. Er zijn geen reserves meer. De komende jaren zullen we alleen maar werken om onze schulden te betalen. Mijn belangrijkste missie is om het team gemotiveerd te houden. Ik zou graag terug in de tijd kunnen reizen, naar de plek waar ik in maart 2020 was. Ik hoop dat het universum me daar op de een of andere manier kracht voor zal geven. Mijn hoop voor de toekomst is dat we door kunnen gaan en de zaken kunnen omdraaien. Hopelijk spreken we elkaar over twee jaar weer en kan ik zeggen dat we het gehaald hebben!”