De aandacht voor ‘true pricing’ groeit: het doorberekenen van onzichtbare kosten in de verkoopprijzen van eten en drinken. De formule YB, het voormalige Yoghurt Barn, doet het in zekere zin door alle stikstofuitstoot te compenseren. De Amsterdamse biosupermarkt De Aanzet vermeldt op zijn kassabon de maatschappelijke kosten als meerprijs. Drie dingen over een inclusief prijsbeleid.

1. €13,5 MILJARD EETSCHADE

Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) berekende ruim drie jaar geleden de maatschappelijke kosten van de landbouw, de bron van ons eten en drinken. Het PBL kwam uit op een bedrag van €6,5 miljard. Het gaat hierbij om de uitstoot van stikstof en andere schadelijke stoffen voor het milieu, kosten die indirect op het conto komen van de samenleving. Overigens: de totale rekening van alle sectoren samen is €31 miljard, waarbij verkeer met €12 miljard het grootste aandeel heeft.

2. ETEN ZEKER 22 PROCENT TE GOEDKOOP

Bureau Foodservice Watcher trok de lijn nog wat verder door. Het verdisconteerde niet alleen de uitstoot van de agrarische sector, maar ook landbouwsubsidies, de maatschappelijke kosten van overmatige alcoholconsumptie en onverantwoorde leefpatronen en de effecten van verkeer en vervoer. Bij alle consumentenbestedingen aan eten en drinken in ons land (€62,7 miljard) zou dan nog zeker €13,5 miljard aan maatschappelijke kosten opgeteld moeten worden.

Dit zou betekenen dat de verkoopprijzen van food in de horeca en de supermarkt met 22 procent verhoogd moeten worden om de ‘onzichtbare kosten’ te compenseren. Of hiermee het hele verhaal is verteld, valt sterk te betwijfelen. Hoe bereken je bijvoorbeeld de maatschappelijke kosten door van onderbetaalde koffieboeren, uitgebuite bananenplukkers en cacaoslavernij in verre buitenlanden?

3. KOFFIEHUIS EN SUPERMARKT

In Breukelen opende eind vorig jaar, naar zeggen van de initiatiefnemers, “het eerste café ter wereld met echte prijzen”. Koffie, thee en frisdrank worden hier verkocht inclusief de onzichtbare kosten. “De reis van boer naar bord laat sporen na die kosten met zich meebrengen”, is de achterliggende gedachte. Zoals: verbruik van energie, water, land én de mens, zoals uitgebuite arbeiders. Het wordt wel ‘de factuur van de natuur’ genoemd.

"Het eerste café ter wereld met echte prijzen" is een initiatief van onderneemster Ariane van Mancius, die eerder een sushibar in Amsterdam had. Met haar huidige bedrijf Now New Next buigt ze zich over the future of food & packaging. Het Koffiehuis in het Wagenhuis in Breukelen kwam met sponsors uit de foodservicebusiness tot stand. Niet alleen wordt hier dus méér betaald voor warme en koude dranken, maar ook is het een ‘living lab’, een plek voor discussie over een inclusief prijsbeleid.

Biologische supermarkt De Aanzet volgt al iets langer een soortgelijke koers. De Amsterdame ekowinkel bestaat al vanaf de tachtiger jaren. Sinds eind 2020 vermeldt de kassabon de verborgen kosten, bijvoorbeeld 15 cent voor een kilo aardappelen en 8 cent voor een komkommer.

Geïnteresseerd in true pricing? Lees dan ook ons interview met Volkert Engelsman van Eosta over onder meer True Cost Accounting.