Door de coronacrisis doen steeds meer mensen een beroep op voedselhulp. Het aanbod van foodproducten staat echter zwaar onder druk. Vooral aan groente en fruit is een grote behoefte. Groente & Fruitbrigade redt speciaal voor de voedselbanken in heel Nederland groente en fruit. De organisatie breidt nu uit met een tweede locatie in het zuiden van Nederland.

Beeld: Nina Slagmolen

Thema’s als voedselverspilling en goede, gezonde voeding die voor iedereen toegankelijk is, zijn relevanter dan ooit. Zeker met het oog op de onmiskenbare stijging van voedselbankklanten ten gevolge van de coronacrisis. Voor mensen met weinig geld is het lastig om aan gezond eten, zoals groente en fruit, te komen. Daarmee is het belang van de Groente & Fruitbrigade alleen maar groter geworden. Aan pakken macaroni of bloem en andere houdbare producten is veelal geen gebrek in de boxen van de voedselbanken, maar het aandeel van verantwoorde, verse producten is vrij beperkt.

Nieuw record: 1 miljoen kilo

Twee jaar geleden werd de Groente & Fruitbrigade, net als de voedselbanken een non-profit organisatie die draait op vrijwilligers, opgericht om deze lacune te vullen. De club redt groente en fruit dat anders weggegooid zou worden, maar nog wél prima geschikt is voor menselijk consumptie. Groente en fruit wordt regelmatig weggegooid omdat vorm, grootte of kleur niet voldoet aan de criteria van afnemers. Na het uitzoeken en herpakken, levert de Groente & Fruitbrigade de producten exclusief aan de tien regionale distributiecentra van de koepelorganisatie Voedselbanken Nederland, die de producten verder verdeelt onder lokale voedselbanken in heel het land. Groente & Fruitbrigade leverde in het eerst en tweede jaar respectievelijk 255.000 kilo en 577.000 kilo groente en fruit aan voedselbanken. In november werd bekend dat dit jaar in elf maanden al meer dan 1 miljoen kilo is geleverd. Het streven van de brigade is om elke voedselbankklant wekelijks van 1 kilo en groente en fruit te voorzien.

Westland

De groente en het fruit van de brigade is vooral afkomstig van telers en tuinders uit het Westland waar (vanuit de plaats Poeldijk) de stromen samenkomen. Het gaat om producten zoals tomaten, paprika’s en komkommers, maar ook producten die in het Westland verhandeld worden zoals zoete aardappelen, ui, mango’s, avocado’s, peren, appels en aubergines. Om aan de groeiende vraag te voldoen, opent Groente & Fruitbrigade een tweede locatie in Venlo om ook via het zuiden de regionale distributiecentra beter te bedienen en verspilling tegen te gaan. “Niet alleen in het Westland, maar ook in Brabant en Limburg zitten veel tuinders, leveranciers en producenten”, zegt Mary van Hoek-Hendriks, een van de initiatiefnemers van de nieuwe vestiging Venlo. “Wij hopen binnen drie jaar zo’n 500.000 kilo groente en fruit per jaar in de regio op te halen voor de voedselbanken.”

Groei aantal voedselbankklanten

In Nederland leven meer dan een miljoen mensen onder de armoedegrens. Bij de 172 aangesloten voedselbanken zijn zo’n 12.000 vrijwilligers actief, waarmee het een van de grootste vrijwilligersorganisaties van Nederland is. In 2019 hielpen de voedselbanken zo’n 150.000 mensen aan eten en drinken. De voedselbanken zien dat door de coronacrisis steeds meer mensen een beroep doen op hulp. Het aantal gebruikers is volgens schattingen van de organisatie met zo’n 8,5 procent gestegen ten opzichte van vorig jaar en zal naar verwachting ook in 2021 verder stijgen. Tegelijkertijd dreigt er steeds minder voedsel binnen te komen. Lokale leveranciers en restaurants die doorgaans voedsel schenken, vallen door de lockdown steeds vaker weg. Een andere factor is dat steeds meer supermarkten producten die tegen de houdbaarheidsdatum zijn voor extra scherpe prijzen verkopen. Supermarktketens worden zich steeds bewuster van de noodzaak om voedselverspilling te voorkomen en doen enthousiast mee met initiatieven zoals de Actieweek tegen Voedselverspilling. Bedrijven zoals Too Good To Go, waarmee consumenten via een app met korting dagelijks pakketten bij de supermarkten kunnen afhalen, zijn een doorslaand succes. Een goede zaak, maar mede daardoor dreigen er tekorten bij de voedselbanken. Bestuursleden waarschuwen dat er de laatste maanden minder producten binnenkomen en er zelfs lege schappen waren bij vestigingen die vooral zijn aangewezen op leveranties van supermarkten. De Nederlandse overheid springt inmiddels financieel bij met een subsidie van zo’n acht miljoen euro (vanuit het Europees Sociaal Fonds, ESF ). Een unicum in de geschiedenis van de voedselbankorganisatie, die altijd zonder overheidssteun heeft gefunctioneerd en het moest hebben van donaties en giften van instellingen, bedrijven en particulieren.

Venlo

Het nieuwe groente- en fruitverzamelpunt is gevestigd op het Fresh Park Venlo. Op dit ‘foodpark’ zijn ruim honderd bedrijven actief op het gebied van vers. Het is een van de grootste hubs van Europa voor opslag, transport en logistiek op het gebied van fresh & food.