Door 
Ondanks dat de besmettingscijfers weer rap toenemen, lijkt de economie niet stil te staan. Sterker nog, de vraag naar producten is enorm. Goed nieuws vanuit economisch perspectief, maar de bevoorradingsketen is flink in de war geschopt. De uitgestelde vraag leidt tot operationele uitdagingen, tekorten en stijgende grondstofprijzen. Mede hierdoor wordt het leven duurder, zowel voor de consument als voor de ondernemer. Wat betekenen de stijgende prijzen voor foodproducenten en horecaondernemers? Wij vroegen het aan Nadia Menkveld, economie-expert bij ABN AMRO.
De cijfers
- Nederlandse voedselfabrikanten betaalden in augustus gemiddeld 10% meer voor de inkoop van producten.
- In oktober steeg de voedselprijsindex met 31% ten opzichte van oktober vorig jaar. Unilever verhoogde in het tweede kwartaal de prijzen met 1,6%.
- In het derde kwartaal van 2022 verhoogde Unilever de prijzen vervolgens met 4,1%.
- De consument betaalt dit jaar gemiddeld 3,6% meer voor de dagelijkse boodschappen dan vorig jaar.
- De bierprijzen stegen dit jaar met 7%.
- De prijs van schoonmaakproducten is dit jaar met 6,1% gestegen.
- De afzetprijzen van de papier- en kartonindustrie (in de foodbranche tegenwoordig veel gebruikt voor verpakkingen) stegen in september met meer dan 40%.
- De wereldmarktprijzen van suiker en plantaardige oliën zijn met respectievelijk 53,5 en ruim 60% gestegen.
- De verkoopprijzen in de supermarkt van groente, fruit, vlees en vis stegen met ongeveer 1%.
Meer vraag naar plantaardige olie, minder vraag naar vlees
De FAO voedselprijsindex bestaat uit vijf categorieën: vlees, granen, plantaardige oliën, zuivel en suiker. In al deze categorieën was in oktober een prijsstijging te zien ten opzichte van vorig jaar. Plantaardige oliën zijn het sterkst in prijs gestegen vanwege een lager aanbod van soja- en palmolie bij een gestegen vraag. Econoom Nadia Menkveld bij ABN AMRO: “De prijs van plantaardige oliën, zoals zonnebloemolie, palmolie en sojaolie stond in oktober op het hoogste niveau ooit, en stijgt nog steeds. Dat merken voedingsmiddelenfabrikanten nu. Zo is de afzetprijs van onder meer margarine met meer dan 10% toegenomen.” De toenemende vraag naar plantaardige producten gaat overigens gelijk op met de afnemende vraag naar dierlijke producten. Waar de prijs van vlees in de afgelopen twee jaar namelijk toenam, is die nu al een aantal maanden aan het dalen. De belangrijkste oorzaak hiervan is de lagere importvraag naar varkensvlees vanuit China.
Hoe lang blijven de prijzen nog stijgen?
Menkveld: “De economie heeft een knauw gekregen vanwege de coronacrisis. Mensen hielden aan het begin van de crisis de hand op de knip, maar gaan nu weer geld uitgeven. Dat resulteert in tekorten. Daarnaast spelen ook zaken als slechtere oogsten, extreme weersomstandigheden, en eerder genoemde prijsstijgingen een rol.” Menkveld verwacht dat de energieprijzen na de winter van 2021/2022 iets zullen dalen, maar normaliseren zal het niet voor 2023. “De hogere grondstofprijzen houden nog wel even aan verwacht ik. Onder meer door de hoge prijzen van kunstmest en de arbeidstekorten in agrarische exportlanden. De containerprijzen zullen naar alle waarschijnlijk pas in 2022 omlaag gaan, wanneer het Chinees nieuwjaar voorbij is. Ook zijn de hogere prijzen van verpakkingen van invloed op de foodsector. Al met al veel verschillende prijsstijgingen waarvan we pas medio 2022 deels verlichting zullen zien.”
Tips voor foodproducenten en horecaondernemers
De vraag is of je als voedselproducent of horecaondernemer de prijsstijgingen moet doorberekenen aan je gasten of afnemers. Menkveld: “Of bedrijven uit de sector hun hogere kosten door moeten en kunnen berekenen aan hun afnemers is onder meer afhankelijk van de contracten die de bedrijven met hun toeleveranciers en met hun afnemers hebben afgesloten.” Menkvelds tip aan ondernemers is daarom dan ook: “Kijk hoe je met leveranciers en afnemers goede afspraken kunt maken. Niemand zit erop te wachten dat een klant of leverancier omvalt.”
Daarnaast zijn de prijsstijgingen een goed moment om weer een kritisch te kijken naar je recepturen, menukaart en je leveranciers. Kan je het menu zo aanpassen dat je bepaalde producten niet meer nodig hebt? Kan je met andere – vergelijkbare – ingrediënten werken waardoor je eigen inkoopkosten dalen? Kan je meer marge maken met de aanpassing van bepaalde gerechten?
