De natuurlijke balans van het zeeleven wordt verstoord vanwege de grootschalige commerciële visserij. Toch houden veel consumenten van een stukje vis. Kweekvis biedt een oplossing. Kingfish en Seafarm zijn twee voorbeelden van viskwekerijen uit ons eigen land, beide gevestigd in Zeeland. De volgende stap is kweekvis uit het lab, waar al volop mee wordt geëxperimenteerd.

Feiten en cijfers over kweekvis

  • Ongeveer 40% van alle vis die wereldwijd als voeding wordt gebruikt is kweekvis.

  • Het telen van vissen wordt ook wel aquacultuur genoemd. Er bestaan open en gesloten kweeksystemen. Bij open kweek vindt de kweek plaats in binnenwateren. Gesloten kweek gebeurt in bassins.

  • Bijna 90% van de gekweekte vissen komt uit Azië.

  • Nederland telt zo’n 30 viskwekerijen.

  • ASC is het keurmerk voor verantwoorde kweekvis. Het keurmerk geeft aan dat viskwekerijen met het ASC-certificaat op een dier- en milieuvriendelijke manier werken. Een onafhankelijke non-profit organisatie keurt de kwekerijen aan de hand van een aantal vastgestelde criteria.

Kweekvis uit Zeeland

Het Zeeuwse bedrijf Kingfish kweekt op grote schaal makreelachtige vissen. De vis wordt beschouwd als duurzame vervanger van de bedreigde tonijn. De producten zijn met name populair in de fine dining. De zogenaamde Yellowtail die Kingfish kweekt is ASC-gecertificeerd. Ook het Zeeuwse bedrijf Seafarm heeft zich gespecialiseerd in de kweek van vis. In hun geval tarbot. Het is de eerste ASC-gecertificeerde platviskwekerij ter wereld. In grote bassins worden duizenden tarbotten gekweekt. Vergelijk het met een indoor farm waar groenten en kruiden worden geproduceerd met speciaal licht en afgestemde voeding. Omdat de tarbot een platvis is heeft die weinig water nodig. Daardoor is de vis relatief makkelijk te kweken in grote aantallen. Seafarm levert de gekweekte tarbotten aan visgroothandels, die ze op hun beurt doorverkopen aan de horeca. Nog een voordeel van gekweekte vis, is dat het jaarrond beschikbaar is, in tegenstelling tot wilde vis.

De smaak wordt omarmd door de gastronomie

Kweekvis heeft een iets andere structuur en smaak dan wilde vis, in het wild hebben de vissen immers ander voer dan het voer dat ze krijgen in een viskwekerij. Sommige gekweekte vissen zijn wat vetter, omdat de vissen altijd voldoende voedsel ter beschikking hebben, in tegenstelling tot wild gevangen vis. Maar ondanks het verschil in smaak is kweekvis voor steeds meer chefs een duurzaam alternatief. Zelfs in de top van de gastronomie wordt met kweek gewerkt. Jonnie Boer van De Librije*** schaamt zich er niet voor dat hij met gekweekte tonijn werkt. Sterker nog, hij is er trots op, omdat het een duurzaam alternatief is voor wilde tonijn. Ook voor de Zeeuwse sterrenchef Thijs Meliefste* is kweekvis een prima alternatief. Zelf werkt hij met de Yellowtail van Kingfish, die gekweekt wordt op een paar kilometer afstand van zijn restaurant. Een andere Zeeuwse chef, Edwin Vinke van tweesterrenrestaurant De Kromme Watergang, werkt met de gekweekte tarbots van Seafarm.

Next step: kweekvis uit het lab

Legio internationale start-ups werken momenteel hard aan de productie van kweekvis in laboratoria. In speciale bioreactoren bootsen onderzoekers op basis van viscellen het groeiproces van vissenvlees na. Er worden miljoenen in de techniek geïnvesteerd. De Californische producent BlueNalu haalde al 60 miljoen dollar groeigeld op. Het bedrijf kweekt onder andere goudmakreel en blauwvistonijn. De Berlijnse start-up Bluu Biosciences kweekt zalm, forel en karpers. Het bedrijf ontving 7 miljoen euro van geldschieters. De Californische producent Wild Type haalde tot dusver 16 miljoen dollar op.

Ook het Duitse bedrijf Bluu Seafood gooit hoge ogen op dit gebied. De start-up produceert eveneens visproducten op basis van stamcellen. Onlangs werden fish fingers geïntroduceerd gemaakt in een laboratorium van gekweekt dierlijk materiaal. Omdat in grote delen van de wereld de verkoop en consumptie van kweekvlees en stamcelvis nog niet is toegestaan, mikt Bluu Seafood net als andere kweekbedrijven eerst op een introductie in Singapore. Deze stadsstaat stelt zich wel open voor de verkoop van dierlijke stamcelproducten. Bluu Seafood werkt ondertussen verder aan de kweek van andere visproducten uit stamcellen. Zo zijn de eerste prototypes van visfilets en sashimi inmiddels gereed.