De vraag naar lokale producten stijgt. Toch hebben boeren, de producenten van veel van die lokale producten, het lastig. Ze krijgen relatief weinig betaald, waardoor de marges laag zijn. Tegelijkertijd wordt er van ze verwacht dat ze investeren in een duurzame(re) bedrijfsvoering. Hoe kun je als horecaondernemer lokale boeren supporten? Om te beginnen door een beetje te begrijpen in welke situatie ze zitten. Food Inspiration schetst daarom samen de stand van zaken in de food- en agrisector.

Beeld: Rabobank

Kritiek op de landbouwsector 

Boeren in ons land krijgen al jaren veel kritiek. Ze zouden een te grote impact hebben op het landgebruik en op de uitstoot van broeikasgassen. Het is ook niet te ontkennen dat de food- & agrisector impact heeft op het klimaat, maar welke sector heeft dat niet? Boeren vinden het oneerlijk dat de kritiek vaak op hen gericht is en dat verwacht wordt dat zij zelf investeren in de verduurzaming van de sector, terwijl het rendement in de agrarische sector laag is. Hoe kan je investeren in groen als je rood staat? 

De rol van de overheid 

De toekomst van de landbouwsector is niet alleen afhankelijk van de ontwikkeling van boeren zelf. Ook de overheid speelt een belangrijke rol. Op dit moment hanteert het kabinet het zogenoemde generieke middelenbeleid. De overheid stuurt daarmee de bedrijfsvoering van de boer. Zo moeten boeren zich bijvoorbeeld houden aan verplichte mestinjecties en energieschermen. Veel boeren vinden dat hun ondernemerschap daarmee te veel wordt ingeperkt. Dat is voor sommigen zelfs de reden om het bedrijf te staken. Boeren lobbyen bij de overheid om over te schakelen op een beleid dat uitgaat van corporate farming. Daarmee worden doelen gesteld, en is er voor boeren meer vrijheid om zelf te bepalen op welke manier die doelen behaald worden.

Hoe kunnen boeren hun bedrijf overeind houden, winst maken en tegelijkertijd verduurzamen? Vijf mogelijkheden voor innovatie en ontwikkeling: 

1: Vraaggestuurde ketens

Op dit moment wordt in de voedselketen sterk gedacht vanuit aanbod. Vanuit de gedachte: hoe meer productie, hoe beter. Voor de toekomst ligt de oplossing niet bij een aanbodgedreven productie, maar bij een productie vanuit de vraag. Op die manier wordt er niet overgeproduceerd, is er minder overschot, en gaat de prijs per product omhoog. 

2: Realisatie kringlooplandbouw

Kringlooplandbouw gaat uit van het idee dat de productie van landbouwproducten binnen de grenzen van het klimaat blijft. Er wordt gezocht  naar het antwoord op de vraag: hoe kunnen we de groeiende wereldpopulatie blijven voeden zonder extra beslag te leggen op het milieu?

3: Ruimtelijke ordening

Voor de productie van voedsel is land nodig. Land dat je maar op een manier kunt gebruiken. We willen af van fossiele brandstoffen, maar meer milieuvriendelijke oplossingen zoals windmolens vragen veel grond. Hoe gaan we onszelf en ons voedsel in de toekomst vervoeren? Allemaal vraagstukken die met elkaar samenhangen en die niet los staan van de landbouwsector. 

4: Precisielandbouw

Technologie is essentieel voor de verduurzaming van de voedselproductie. Met behulp van technologische innovatie kunnen boeren hun bedrijfsvoering slimmer inrichten. Robots, satellieten, drones en data kunnen helpen om op de weersomstandigheden in te spelen en optimaal rendement uit de grond te halen.

5: Versterken ondernemerschap

Boeren moeten tegenwoordig veel meer kunnen dan, simpel gezegd, een koe melken of een kool uit de grond halen. Voedsel produceren is topsport geworden; een boer moet marketeer zijn, lobbyist, bioloog en technicus in een. Van boeren wordt daarom een flexibele en ondernemende houding verwacht. Het is de taak van alle partijen in de keten om boeren te helpen om te komen tot betere individuele prestaties en het versterken van hun onderneming. 

Prognoses landbouwsector 

Voor de landbouw verwacht Rabobank dat de omzetten in 2020 grotendeels gelijk blijven aan 2019. De impact van de coronacrisis en het sluiten of beperken van de horeca in zowel Nederland als in de ons omliggende landen is voor de boerensector duidelijk voelbaar. Branches die veel afzetten aan foodservice, zoals de kalverhouderij, aardappelproducenten en vissers hebben hier het meeste last van. 

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met Martijn Rol, sectorspecialist  Food bij Rabobank Nederland.