Plastic gaat in de ban. Verkoop jij koffie of food to go? Afhaalsnacks en afhaalgerechten? Bezorg jij snacks, tussendoortjes en maaltijden? Dan moet je over ruim drie weken, namelijk per 1 juli, bij jouw klanten kosten in rekening brengen voor verpakkingen waarin plastic verwerkt zit.

In jargon wordt gesproken van de SUP-regelgeving. SUP, dat is de afkorting van single-use plastics, plastic (verpakkingen) voor eenmalig gebruik. Ofwel wegwerpverpakkingen en disposables in producententaal.

5 dingen die je moet weten over de nieuwe regelgeving rond SUP’s:

1. Paar dubbeltjes voor plastic servies

Als jij eten en drinken verstrekt in plastic-houdende bekers en bakjes, moet je vanaf 1 juli bij jouw afhaal- en bezorgklanten verplicht kosten in rekening brengen. Je mag plastic bakjes en bekers in elk geval niet meer gratis meegeven aan jouw klanten, ook niet als ze gemaakt zijn van zogenaamd bioplastic.

De maatregel is vergelijkbaar met de regelgeving rond plastic tasjes: die mogen al sinds begin 2016 niet meer kosteloos worden meegegeven. Voor plastic tasjes worden bedragen gevraagd van 5 tot 60 eurocent. De richtprijs die de overheid noemt voor plastic bakjes/bekers is 25 eurocent, oplopend tot 50 eurocent voor grote plastic-houdende maaltijdbakken.

2. Herbruikbaar servies stimuleren

Geld vragen voor plastic-houdende afhaal- en bezorgverpakkingen is niet de enige maatregel die per 1 juli van kracht wordt. De Nederlandse en Europese regelgevers willen namelijk vooral het gebruik van herbruikbaar servies stimuleren.

In de SUP-wetgeving staat dat jij jouw gasten ‘een herbruikbaar alternatief’ moet bieden. Dit kunnen bijvoorbeeld herbuikbare bakjes of bekers  zijn die de klanten later weer inleveren. Trouwens, herbruikbaar servies van plastic – dus niet voor éénmalig, maar méérvoudig gebruik – blijft wel gewoon toegestaan.

Niet ondenkbaar is dat klanten hun eigen lege bakjes van huis gaan meenemen naar afhaalrestaurants, net als vroeger gebeurde bij veel snackbars en Chinees-Indische restaurants. Met eigen bakjes vermijden ze immers de extra kosten voor plastic verpakkingen. Bij een recente poll van dagblad De Stentor gaf een kwart van de deelnemers aan eigen bakjes mee te zullen nemen als ze na 1 juli eten gaan afhalen.

3. Karton is soms oppassen

Laat je goed voorlichten, want niet alles is wat het lijkt. Zo is het met karton soms oppassen geblazen. Van oudsher zijn veel bekers en bijvoorbeeld pizzadozen voorzien van een plastic coating aan de binnenzijde om doorlekken of vetopname te voorkomen, de zogenaamde ‘toegevoegde polymeren’.

Ook voor deze geplastificeerde kartonnen disposables moet bij de afhaal- en bezorgklant geld in rekening worden gebracht. Sommige van dit soort verpakkingen dragen het keurmerk ‘plasticvrij’, maar dit logo is lang niet altijd een garantie.

Alternatieven voor eenmalig plastic servies zijn er zeker. Afbreekbaar bamboe, suikerriet of gewoon papier of karton. Maar de markt is nog volop in ontwikkeling. Het beleid is er bovendien op gericht om uiteindelijk de berg van alle eenmalige verpakkingen in te dammen, van welke grondstof ze ook gemaakt zijn. Zo wordt het gebruik van aluminium maaltijdbakjes als alternatief nu al actief afgeraden vanwege de relatief grote milieubelasting.

De overheid streeft überhaupt naar minder afval. Bij festivals en feesten in binnensteden zien we dan ook dat toenemend volop wordt gewerkt met statiegeldsystemen voor met name drankbekers.

Lees ook: Plasticvrij assortiment Vermaat en Radboudumc

4. Kan jouw kassa het aan?

Belangrijk is dat je per 1 juli jouw kassa hebt ingericht op de nieuwe ‘productgroep’ plastic verpakkingen. Niet alleen houd je zo zelf goed zicht op de zaak, ook kun je hiermee bij controles aantonen dat je je aan de nieuwe regels houdt. De naleving wordt gecontroleerd door de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT).

Overigens zijn er ook afhaalbedrijven die overwegen een vast tarief in rekening te brengen, bijvoorbeeld standaard 2% bij afhaalbestellingen. Op hun bonnen staat dit dan genoteerd als ‘verpakkingsbijdrage’. Of dit werkt en niet te ingewikkeld wordt als klanten wél hun eigen lege bakjes meenemen, zal moeten blijken.

5. Wat gebeurt er per 1 januari 2024?

Per 1 januari 2024 gaat het beleid nog een stapje verder. Dan mag je gasten die ter plekke eten of drinken helemaal geen eenmalig te gebruiken bekers, bestek of bakjes met plastic meer voorschotelen. Met name in fastfoodrestaurants, bedrijfscatering, pizzazaken, snackbars, supermarktcorners, gemakswinkels, tankstations en toko’s heeft dat grote impact. Bedoeling is eigenlijk dat je overstapt op herbruikbaar servies. De maatregel geldt overigens ook voor kantoren, sportkantines, pretparken en alle andere denkbare locaties waar buitenshuis gegeten en gedronken wordt.

Wel zijn er uitzonderingen. Eén daarvan is: in jouw zaak een verzamelpunt van ‘hoogwaardige recycling’ inrichten. De daar verzamelde eet- en drinkdisposables worden verwerkt tot grondstoffen om weer nieuwe fooddisposables van te maken. 

Op Europees niveau is aangekondigd dat met dit alles de kous nog steeds niet af is. De komende jaren zullen onherroepelijk meer richtlijnen volgen uit Brussel om afhaal- en bezorgafval in foodservice en foodretail verder in te dammen, aldus Europees commissaris Frans Timmermans eerder dit jaar.

Informatie Rijksoverheid: plastic wegwerpbakjes en -bekers.