Eén van de wensen die Jaap Fris had toen hij twee jaar geleden besloot om boer te worden, was om meer te leven en werken in het ritme van de natuur. In zijn vorige leven als impactondernemer racete hij altijd maar door. “Ik trok een eindsprint tot kerstavond om, na wat vrije dagen tussen kerst en Oud & Nieuw, op 2 januari weer vol aan de bak te gaan. Nu leef ik met de seizoenen. Het winterseizoen op de boerderij dwingt tot terugschakelen, maar nu, begin februari, merk ik dat er verandering op komst is.” Op de boerderij is de lente al begonnen. 

In 2022 startten rookie-boeren Jaap Fris en Niels Moshagen met hun droom: een regeneratieve gemeenschapsboerderij. Zonder agrarische ervaring, maar met een gezonde dosis ondernemersdrift en lef, storten de twee zich in dit nieuwe avontuur. Inmiddels hebben ze hun eerste volle groei-jaar erop zitten en zijn ze bezig om hun ondernemersplannen verder vorm te geven. “We willen de afstand tussen boer en bord kleiner maken. Boeren zijn daarin de nieuwe verhalenvertellers”, aldus Fris. Dit jaar geeft hij op Food Inspiration iedere maand een uniek inkijkje in het boerenleven.


Als je niet een snelweg blokkeert, dan is het leven van een boer in de wintermaanden niet altijd even spannend. Het mooiste van mijn werk is namelijk het faciliteren van leven en dat leven komt in de winterperiode nagenoeg tot stilstand. Qua agrarische activiteiten gebeurt er niet veel op de boerderij.

‘Het seizoen’ staat voor de deur

Het ritme van de natuur kent opeenvolgende fases van groei en rust. De lente- en zomermaanden zijn de tijd van groei en bloei. Overal om je heen, ontstaat leven. De herfst- en wintermaanden zijn een tijd van inkrimping, de natuur keert naar binnen. 

Maar ik kan merken dat er verandering op komst is. Voel jij dat ook? In de eerste week van februari voelden de zonnestralen echt anders aan dan de week ervoor. De combinatie van een blauwe lucht, zachte temperaturen en vogelgeluiden, gaven mij direct een soort lente-achtige energie. De dagen worden weer langer en de zon krijgt meer kracht. En die energie is hard nodig om alles weer op te starten in de natuur én bij ons op de boerderij. 

De energetische lente is al begonnen

‘Lente? Die gozer is er vroeg bij...’ Dat klopt. Bij ons op de boerderij is de lente al begonnen. Er is namelijk een verschil tussen de astronomische, meteorologische en energetische lente. De astronomische lente begint officieel op 21 maart, als de zon boven de evenaar staat. De astronomische kalender volgt de stand van de aarde ten opzichte van de zon. Meteorologen beschouwen drie opeenvolgende kalendermaanden als één seizoen. De lente telt de maanden maart, april en mei. De meteorologische lente begint dus op 1 maart.

Maar er is nog een derde seizoensindeling: de energetische seizoenen naar het yin yang-principe. Volg je de energetische indeling, dan start de lente al op 6 februari en is het seizoen op 21 maart op haar hoogtepunt. De energetische seizoenen starten zes weken eerder dan de astronomische kalender. Dát is wat ik in de eerste week van februari heb ervaren.

De energetische seizoenen

Zes weken is een wereld van verschil

Zes weken eerder dan ik gewend ben, is hier de lente dus al begonnen. Dat geeft een ander perspectief op doodnormale zaken. Het is het verschil tussen een seizoen in opstart versus een seizoen op het hoogtepunt. Om me heen zie ik de natuur veranderen. ‘Je ziet het pas als je het door hebt’. Let er maar eens op en kijk of je die energetische seizoenen dit jaar bewust kunt opmerken. 

Misschien ben jij nog in wintermodus, maar ik zit met mijn hoofd al helemaal in de lente. Dat betekent dat er werk aan de winkel is. Deze maand bestaan mijn werkzaamheden vooral uit onderhoud plegen aan de tuinderij. Zorg dragen voor gespreide bedden voor de zaadjes en jonge plantjes. En voorzaaien, heel veel voorzaaien. Dat houdt in dat ik met vaderlijke zorg de zaadjes laat ontkiemen en de zaailingen groot laat worden om ze sterk te maken voor de kille buitenwereld. Want zodra de plantjes naar buiten gaan, zijn ze overgeleverd aan de grillen van de natuur. Vorst en beestjes liggen op de loer om roet in het eten te gooien. 

Slakken rapen

Met vliesdoek proberen we de vorst enigszins te weren. Maar de beestjes zijn een ander verhaal. Het zijn op dit moment vooral de slakken die onze aandacht vragen. Elke avond maken we een rondje en proberen we er zoveel mogelijk te rapen. Doen we dit niet, dan is de ravage na één nacht enorm. We werken toe naar een ecologische balans waarbij de natuur de plaagbestrijding doet, in plaats van wijzelf. Dit seizoen willen we kijken of we ook loopeenden kunnen inzetten, want die zijn dol op slakken. 

Vorig seizoen hebben we veel van de ‘eerste generatie’ slakken van het jaar geraapt en dat heeft positief uitgewerkt voor de rest van het seizoen. Door de vroege exemplaren te rapen, waren er de rest van het jaar minder nakomelingen. Hopelijk werkt het ook nog door in de generatie die nu wacht op het eerste verse groen van 2024. 

De lente is bepalend voor het succes

Wat ik vorig jaar heb geleerd van de lente is dat het vorm geeft aan de rest van het jaar. Het is een uitdagende periode met veel onvoorspelbaarheid en stress voor de planten. Dat heeft effect op de verdere ontwikkeling van de planten en van de tuin. Een cruciaal jaargetijde dus. En hopelijk een mooie opmaat naar een zomer vol overvloed!