Gut health is een van de grote lifestyle-trends van het moment. Het feit dat er de laatste jaren steeds meer voedingssupplementen op de markt worden gebracht, die claimen een effect te hebben op onze darmflora, lijkt geen toeval. Verschillende recente onderzoeken tonen aan dat onze darmflora een grote rol speelt in onze gezondheid. 

Wetenschappers beweren al jaren dat de bacteriën en micro-organismen in onze darmen een groot effect hebben op onze gezondheid, met name als het gaat om issues rondom hartziekten, diabetes en obesitas. Een onderzoek op internationaal niveau dat begin dit jaar werd gepubliceerd, toont aan dat de collectie van alle bacteriën in onze darmen – ook wel het microbioom genoemd – invloed heeft op onze gezondheid. Het microdioon wordt grotendeels bepaald door wat we eten. 

Darmflora wordt bepaald door wat je eet

Dat klinkt misschien logisch, maar voorheen was niet bekend of genetica een sterkere invloed hadden op de samenstelling van het microbioom dan eten. Onderzoekers ontdekten dat onze genen een ondergeschikte rol spelen bij de samenstelling van de microbioom. Aan het onderzoek deden honderden identieke tweelingen mee. Sommigen van hen delen slechts voor 34 procent dezelfde darmmicroben, terwijl mensen die niet verwant aan elkaar zijn ongeveer 30 procent van dezelfde microben hebben. De samenstelling van darmflora blijkt grotendeels te worden bepaald door wat gegeten wordt. 

Ontsteking in darmen door suiker

Ook onderzoekers van het UMCG in Groningen publiceerden begin vorige maand een artikel aan de hand van onderzoek naar onze darmflora. Daarin wordt geconcludeerd dat het nuttigen van fastfood, alcohol en suiker onze microbioom dusdanig beïnvloedt, dat er eerder ontstekingen in het lichaam ontstaan. Een conclusie van het onderzoek is dat een eetpatroon verrijkt met groenten, peulvruchten, granen, noten en vis en een hogere inname van plantaardig voedsel dan dierlijk voedsel, mogelijk ontstekingen in de darmen voorkomt. Ontstekingen in de darmen zijn de kern van veel chronische ziekten.

Depressief door dieet

Een gezonde darmflora heeft niet alleen invloed op voor de hand liggende ziekten die men associeert met het eetpatroon, zoals suikerziekte of hartproblemen. Ook onze mentale gesteldheid staat in verband met wat er gebeurt in onze darmen, zo ontdekte de Belgische bio-informaticus Jeroen Raes. Samen met andere onderzoekers van de KU Leuven onderzocht Raes poepmonsters van 1054 Belgen. De resultaten van het onderzoek werden in 2019 gepubliceerd. Wat bleek? Mensen die zich minder gelukkig voelen of zelfs depressief zijn, missen bepaalde bacteriën in hun darmen. In een artikel in het NRC geeft Reas enkele mogelijke verklaringen voor de manier waarop bepaalde darmbacteriën een effect hebben op onze mentale staat. 

De eerste theorie draait  om ontstekingsreacties. Mogelijk is er een verhoogde kans op darmontstekingen als bepaalde bacteriën ontbreken. Depressie gaat vaak samen met ontsteking in de hersenen. Deze theorie gaat er vanuit dat ontstekingen in de darmen op een bepaalde manier gelinkt zijn met ontsteking in de hersenen. 

Een andere theorie van de Belgische wetenschapper is dat darmbacteriën in staat zijn om bepaalde stoffen aan te maken die onze hersenen kunnen beïnvloeden, zoals dopamine, serotonine, acetylcholine en gamma-aminoboterzuur (GABA). Dat zijn stoffen die zenuwcellen in onze hersenen gebruiken om met elkaar te communiceren. De ontbrekende bacterie bij depressie, Copro Coccus, speelt bijvoorbeeld een rol bij de dopamine-stofwisseling, ook wel het stofje dat ervoor zorgt dat we genot ervaren, zo meldt het artikel. Nog onduidelijk is of depressie de darmflora beïnvloedt, of juist andersom.

Fastfood moet in de ban

Een grote naam die zich hard maakt voor gezond eten is Robert H. Lustig. Lustig werd in 2009 bekend met zijn bestseller Sugar: The Bitter Truth, waarin hij verbanden tussen overconsumptie van suiker en onze gezondheid bloot legt. In zijn nieuwste boek Metabolical, dat begin deze maand werd uitgebracht, kijkt hij verder dan alleen de consumptie van suiker. 

Volgens Lustig is het belangrijk om fastfood en ultra-processed food uit ons leven te bannen en ons eetpatroon zo te veranderen, dat we onze levers beschermen en onze darmen op de juiste manier beïnvloeden. Op deze manier  kunnen volgens hem veel chronische ziekten worden voorkomen. Bovendien heeft ultra-bewerkt voedsel volgens Lustig niet alleen een slechte invloed op onze gezondheid, maar ook op de economie en het milieu. 

Beter slapen door beter te eten

De vraag is of deze onderzoeken en publicaties daadwerkelijk invloed zullen hebben op de manier waarop we eten. Veel food start-ups zetten al in op gezonde darmen. Maar grootschalige verandering van ons dieet zal alleen optreden wanneer grote voedselbedrijven aanhaken. En dat lijkt maar langzaam te gebeuren.

In maart dit jaar ging Unilever een samenwerking aan met wetenschappelijk onderzoeksbureau Microba Life Sciences, om het verband tussen slaap en de menselijke darmen bloot te leggen in een project dat ongeveer een jaar zal duren. Het project maakt deel uit van Unilevers onlangs aangekondigde Future Food-ambitie; het bedrijf wil meer producten ontwikkelen met positieve voedingswaarden.