Out-of-the-box innovaties beloond voor lef en creativiteit tijdens HAS Food Experience 2024

De jaarlijkse afstudeershow van de HAS green academy vond op 30 januari voor de 16e keer plaats. Tijdens de HAS Food Experience waren er vijf categorieën waarin studenten een FoodmanShip Award konden winnen. Food Inspiration’s Head of Content Moniek de Jongh mocht als expertjurylid meebeoordelen. Wie waren de winnaars en wat viel er op?

Categorie: Duurzame alternatieve eiwitten

Winnaar: Annabel Romijn
Concept: Biond 
Opleiding: Toegepaste Biologie

De uitdaging: De toenemende vraag naar eiwit zet druk op bestaande productiemethoden die, zeker als wordt gekeken naar dierlijke eiwitproductie, niet duurzaam zijn en veel milieuschade veroorzaken. Wat is een geschikt smaakvol, voedzaam en duurzaam alternatief dat op grote schaal geproduceerd kan worden?

De oplossing: Biond is een voedzame proteïnereep die gemaakt wordt met microbieel eiwit. Dit voedzame alternatieve eiwit ontstaat door een ingenieus fermentatieproces. Microbieel eiwit is duurzaam omdat de bacteriën die het maken tijdens het fermentatieproces ammoniak en methaan opnemen uit de atmosfeer. Voor de productie zijn geen land, overmatig water, of meststoffen nodig, wat resulteert in een lage CO₂-uitstoot. De reep is biologisch, volledig plantaardig en zonder toegevoegde suikers.

Ook interessant: krekelgehakt en hybride yoghurt

De cricket crumble - een ‘gehakt’ gemaakt van krekels, linzen en tarwegluten - van Lieke van Megen vind ik als productidee een leuke vondst als alternatief voor rul gehakt. Om een geleidelijke transitie naar een meer plantaardig dieet mogelijk te maken, bedacht een groep studenten een tussenvorm: hybride yoghurt. Daarin hebben Romy van Loon, July Sijstermans, Addoley Obuobi, Imke van Andel de helft van de melk vervangen door havermelk. De vraag is wel of deze hybrid niet een beetje komt als mosterd na de maaltijd, gezien het grote aanbod aan volledig plantaardige zuivel dat al op de markt is.

Categorie: Gezond lichaam & gezonde geest

Winnaar: Pip Bär
Concept: Het Diskoffertje
Opleiding: Food Innovation

De uitdaging: Het Prinses Máxima Centrum verzorgt de hypergespecialiseerde kankerbehandelingen voor kinderen. Bij patiëntjes met een zogenaamde hypothalame dysfunctie veroorzaakt de behandeling als bijwerking dat kinderen geen verzadigingsgevoel meer hebben, waardoor ze een sterk verhoogd risico hebben op het ontwikkelen van overgewicht. Voor deze doelgroep is er behoefte aan een verantwoord lekker tussendoortje. 

De oplossing: Het Diskoffertje - hulde voor de slimme woordspeling met diskoffer - biedt kansen voor het ontwikkelen van een positieve relatie met voedsel door focus op spelen en samen ontdekken. In samenwerking met de diëtisten van het ziekenhuis ontwikkelde Pip een aantal originele verantwoorde vezel- en groenterijke snacks die het eten weer leuk maken. De jury zegt daarover: “Het is een positief, creatief concept dat voedingstechnisch goed in elkaar zit. Het focust op wat patiënten wél mogen en het betrekt nadrukkelijk ook de ouders bij het eetplezier.” Van tangrammen met crackers, tot een proeverijtje met sticks & groentedips om elke dag een nieuwe smaak uit een ander land te ontdekken. Pluspunt, bij bewezen succes heeft dit concept veel potentie om ook doorontwikkeld te worden voor andere patiëntengroepen.

Ook interessant: darmgezondheid & concentratie

In de sectie drinks was er veel aandacht voor darmgezondheid, vooral voor gezonde drankjes met een probiotische functie. Met Unbeetable combineert Pien Baalhuis de goede eigenschappen van biet met de probiotische werking van melkzuurbacteriën. Origineel was ook het idee van Robin ‘t Sas, die met Gut een stoer alcoholarm bier ontwikkelde met probiotische werking. En de caloriearme waterkefirmocktail van Lotte Klaassen, Teun Driessen, Cindy Zhao, Daniël Savelkoel is bedacht voor een jonge gezondheidsbewuste doelgroep.  

Er werden ook opvallend veel productideeën gepresenteerd gericht op de mentale gezondheid van jongeren en jongvolwassenen. Met focusbites richt Britt Ruijgrok zich op studenten met concentratieproblemen. Calm craves, een idee van Celine de Bruijn, moet zorgen voor stressverlichting en een betere mentale gezondheid, specifiek bij jongvolwassenen. En met Pause, een bonbon gemaakt van natuurlijke rustgevende ingrediënten, wil Noor Mors een snack creëren die ontspanning bevorderd en past in een gezonde leefstijl.

Categorie: Duurzame voedselsystemen

Winnaars: Teun van Meurs, Joline de Roos, Jennifer Anderson, Nathan van Tilburg
Concept: Toekomstscenario’s voor regeneratieve landbouw in Nederland
Opleiding: International Food en Agribusiness

De uitdaging: Ons huidige intensieve voedselproductiesysteem piept en kraakt. Een van de mogelijke oplossingsrichtingen voor de toekomst is regeneratieve landbouw. De Plaatsen is een landelijk netwerk van praktijkgerichte kenniscentra op dit gebied. Deze organisatie had behoefte aan beter inzicht in mogelijke toekomstscenario’s voor succesvolle uitrol van regeneratieve landbouw in Nederland en de rol van de belangrijkste betrokken partijen daarin. 

De oplossing: De studenten hebben een grondige systeemanalyse gedaan van het huidige Nederlandse agrarische voedselsysteem. Op basis daarvan zijn verschillende scenario’s uitgewerkt voor het creëren van een vruchtbare toekomst voor regeneratieve landbouw in Nederland, waarbij is gekeken naar drie focusgebieden: regering en voedselbeleid, innovatie en de financiële sector. De resultaten zijn uitgewerkt in een pragmatisch advies volgens een stapsgewijze aanpak.

Ook interessant: dichtbij of heel ver weg

De projecten in deze categorie zitten relatief vaak vooraan in de voedselketen. Waar sommige studenten heel dichtbij bleven - de voedselproductie in de stad of regio - keken andere studenten juist ver over de landsgrenzen heen om met onze kennis en innovatiekracht boeren en ondernemers daar te ondersteunen in verduurzaming. Daarbij kregen zowel de ecologische als sociale aspecten, zoals een beter inkomen voor de boer, aandacht. Ook had een aantal studenten zich vastgebeten in de vraag hoe de productie en supply chain van exotische producten als kruidnagel, sinaasappel en ananas verduurzaamd kan worden.

Categorie: Afvalreductie en -preventie

Winnaar: Tijn Wolters
Concept: Antoon de Cacaoboon
Opleiding: Food Innovation

De uitdaging: Bij de productie van chocolade wordt slechts een deel van de cacaovrucht gebruikt. De reststromen leveren voor cacaoboeren nauwelijks iets op, terwijl er kostbare voedingsstoffen en smaak verloren gaat. Hoe kunnen we zorgen dat we de cacaovrucht optimaal benutten? 

De oplossing: Wolters ontwikkelde een vrolijk biologisch ontbijt-concept, waarbij de volledige cacaovrucht gebruikt wordt. Dat leidt direct tot een hoger inkomen van de cacaoboeren. Dankzij Antoon de Cacaoboon leren kinderen dat gezond eten, lekker en super leuk is. Doorgerekend op voedingswaarde scoort dit product Nutri-Score A.

Ook interessant: blad, stam en schil

In deze categorie barstte het van de creatieve oplossingen voor voedselverspilling, vooral van verspilde groenten. Naast de winnaar waren dit de productideeën die er voor mij uitsprongen: 

• Bokkenstoof, gemaakt van een bijproduct uit de geitenfokkerij (Julia Berende)

• Kant-en-klare cupcakemix van amandelvelletjes, een reststroom van de bakkerijindustrie (Stefan Mewis, Jaco Löbker, Anouk van Schijndel, Moniek van Assen)

• Dutchi, een kimchi van gefermenteerde bloemkool- en broccolistammen (Niels Vermeer)

• Loempia’s gevuld met onverwaarde afvalstromen van de boer, zoals bloemkoolblad en wortelloof (Sophie Bink)

Categorie: Zinvolle voedselinnovaties

Zelf mocht ik jureren in de ‘restcategorie’. Ofwel de verzameling van originele zinvolle voedselinnovaties en concepten die niet in een van de andere vier afgekaderde categorieën vielen. Dat maakte het jureren lastig, omdat het nu eenmaal moeilijk is om appels met peren te vergelijken. Maar de upside is dat we meermaals blij verrast werden door de originele conceptideeën. 

Winnaar: Marnik van Geelen 
Concept: Fractal modelling of root systems
Opleiding: International Food & Agribusiness

De uitdaging: De ontwikkeling van wortels voltrekt zich uit het zicht, onder de grond. Dat heeft impact op de doelmatigheid van gewasbeheer en teeltsystemen. Betere voorspelbaarheid van wat er in de wortels gebeurt – zoals de groei, beschadigingen, verspreiding van ziektes en ontwikkeling van specifieke planteigenschappen – kan ervoor zorgen dat gewassen veel efficiënter worden geteeld. Hoe kunnen we die voorspelbaarheid vergroten?

De oplossing: Een gebruiksvriendelijk plug-and-play concept voor boeren en tuinders, waarbij hardware (camera's of drones), software, modelling en datadashboard als alles-in-één oplossing worden aangeboden. Van Geelen heeft zijn passie voor fractale wiskunde gebruikt om abnormaliteiten te kunnen voorspellen in plantgroei via de wortels. Helemaal passend in de stroom van de nieuwste agrotech. Fractals helpen ons complexe natuurlijke systemen, zoals wortelgroei, te begrijpen. Integratie van fractale modellering biedt inzichten voor verbeterde teeltpraktijken en kostenefficiënte planning. Het is een volstrekt unieke benadering van plantenteelt. 

Ook interessant: appels en peren

Een willekeurige top drie van andere goede ideeën uit deze categorie:

• Trektea: een nicheconcept voor doorgewinterde hikers. Een slim uitgedacht hydratatie- en snackmoment in één, op basis van gevriesdroogd vers rood fruit, yerba maté en elektrolyten (Suus van de Sande)

• Pâtis sans: een lijn van heerlijke kleine gebakjes die vrij zijn van alle veelvoorkomende allergenen - waaronder gluten, lactose, pinda’s - en ook 100% plant-based, zodat iedereen ze kan eten (Tessa Vonk)

• Drip free tab: Jim Jongmans bedacht en ontwikkelde na verschillende prototypes een nieuw innovatief lipje voor blikjes, waardoor een blikje na consumptie weer gesloten kan worden en er geen residu uit kan druppelen.