Alle buitenlandse aardbeien verdwijnen bij Albert Heijn uit de schappen. In plaats daarvan gaat de grootgrutter jaarrond Nederlandse aardbeien verkopen. Een goed voorbeeld van de toenemende vraag naar lokale producten én van de ingewikkelde praktijk van lokaal eten.

Foto: Albert Heijn

Het is een algemeen aanvaarde opinie dat ons huidige voedselsysteem op de lange termijn niet houdbaar is, voor planeet noch mens. Allerlei groepen, van chefs tot boeren en wetenschappers, zijn op zoek naar een ander systeem. Meer lokaal eten is daarbij een veelgenoemde oplossing. Er is minder transport nodig, en het maakt het eenvoudiger om de keten korter en transparanter te maken. Door de pandemie en de succesvolle campagne #supportyourlocals, krijgt ook het grote publiek maar aandacht voor lokaal eten. 

Wat is lokaal?

Lokaal is echter geen one size fits all oplossing. In sommige gevallen is het duurzamer om producten van ver te importeren. Een bekend onderzoek liet bijvoorbeeld zien dat het in Groot-Britannië duurzamer is om lam uit Nieuw-Zeeland te gebruiken dan Brits lam. De omstandigheden in Nieuw-Zeeland zijn beter geschikt voor het fokken van lam, waardoor het een kleinere broeikasgas-voetafdruk heeft. Dit weegt op tegen de milieulast en kosten van het transport. Daarnaast is het ook de vraag wat lokaal is. Noma haalt het liefst alles uit de achtertuin, De Reusch van Schimmert gebruikt alles zo ver het oog reikt. Voor andere chefs kan het al een uitdaging zijn om zelfs alleen maar Europese producten te gebruiken.

Aardbeienseizoen

In het geval van Albert Heijn is er andere kritiek denkbaar. Volgens de supermarkt is het mogelijk om jaarrond Nederlandse aardbeien aan te bieden door “belichte teelt, verwarmde kassen, tunnels, stellingen en de nieuwste rassen". De verlichting en verwarming kosten de nodige energie. Uit meerdere wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat teelt op volle grond vele malen minder broeikasgasuitstoot veroorzaakt dan in de kas. Is het dan niet beter om géén aardbeien te verkopen in de winter, maar juist te wachten tot ze van de vollegrond geoogst kunnen worden?

Als we de context van lokaal uit het oog verliezen, schiet het beleid richting duurzame voeding wellicht zijn doel voorbij. Soms betekent de keuze voor 'lokaal' ook dat je simpelweg 'nee' moet verkopen. Vraag is natuurlijk wel of de consument deze boodschap wil horen.